Holland Festival Proms - Temple of Time

Temple of Time is een rituele installatie en compositie van componiste Sinta Wullur en regisseur Miranda Lakerveld. Centraal in het werk staat de gamelan die in 1995 in opdracht van Wullur werd gebouwd. Anders dan bij het Indonesische instrumentarium staan

de gongs en gongketels in de Westerse (diatonische) stemming. Maar net als in de oorspronkelijke gamelans bepaalt het register van de verschillende instrumentgroepen binnen het ensemble het tempo van de muziek die erop gespeeld wordt. Zo werkt de gamelan als een klok, waarin de grootste (en dus diepste) gongs de langste cyclus volgen, terwijl de hogere instrumenten sneller bewegen.

De vier groepen grote gongs van het ensemble verdelen de ruimte in kwadranten, een voor elk van de religies die Wullur tijdens haar jeugd in Indonesië tegenkwam: christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. In Temple of Timeworden ze vertegenwoordigd door vier solisten die ieder een gezongen traditie van een religie beheersen. Ze zingen en reciteren delen uit de gewijde geschriften van die godsdiensten, teksten die het begrip tijd belichten. Wullur en Lakerveld zijn op zoek gegaan naar teksten die uitdrukken wat de vier religies gemeenschappelijk hebben. Aan de hand van die teksten doorloopt het werk de volgende stadia: begintijd (de schepping), de tijd van leven, en de eindtijd.

Lakerveld selecteerde de teksten. Ze zegt: ‘Het is opvallend hoeveel gemeenschappelijke elementen je tegenkomt in die vier religies. Het scheppingsverhaal. Het getal vier in ruimtelijke verdelingen, in vormen en in kleuren. Plagen die de wereld teisteren aan het einde der tijden. Temple of Time laat zien en horen dat klank en tijd met elkaar verweven zijn. Analoog aan recente theorieën in de natuurkunde: trilling, en dus geluid, is de oorsprong van alles. Datzelfde idee tref je aan in die oude teksten.’

Zo omschrijft Sinta Wullur haar compositie: ‘De hangende gongs vormen de pilaren die, ver uit elkaar, het geheel dragen. De kleine gongketels zijn de versierde tegels tegen de wanden en op de vloer. Het is een gebouw van muziek. Het publiek kan rond en tussen de instrumenten gaan zitten. Dat versterkt het gevoel dat ze deel uitmaken van dit ritueel. Want dat is Temple of Time. Net als vrijwel alle rituelen heeft het theatrale elementen.’

Wullur houdt zich wat betreft de muziek aan de regels die binnen een bepaalde godsdienst gelden. ‘In de islam worden teksten gereciteerd zonder instrumentale begeleiding. Dus doen wij dat ook zo. Respect is een sleutelwoord, evenals verbinding. We willen de religies samenbrengen, mensen samenbrengen in een beleving die ze met elkaar en met de muzikanten ondergaan.’