Hoe willen we in de toekomst samenleven? Hoe moeten onze steden eruit zien, hoe zit de maatschappij in elkaar en wat voor muziek klinkt er? Deze vragen, en vele andere, worden door het ongeëvenaarde Weense ensemble voor eigentijdse muziek Klangforum Wien en een keur aan denkers en doeners behandeld in de ‘stedenbouwkundige opera’ urbo kune. Urbo Kune, Esperanto voor ‘gemeenschappelijke stad’, is de utopische hoofdstad van de Verenigde Staten van Europa. Voluit heet de voorstelling ein tag und eine stunde in urbo kune, en dat is precies wat de bezoeker geboden wordt: gedurende 25 uur vindt in het Muziekgebouw aan ’t IJ een evenement plaats waar de oprichting van Urbo Kune wordt voltrokken met een mengsel van concert, symposium, film, installatie en onderzoekslaboratorium. Het publiek mag komen en gaan, kan eten, drinken en zelfs blijven slapen, en wordt uitgedaagd mee te denken over de stad en het Europa van de toekomst. De soundtrack van Urbo Kune bevat werk van onder meer Xenakis, Furrer en Donatoni. Componiste Rozalie Hirs schrijft voor de gelegenheid een nieuw werk. Bij de vele internationale sprekers voegt zich een aantal Nederlandse keynotes: Arnon Grunberg (met een nieuw kort verhaal), burgemeester Eberhard van der Laan en architecte Francine Houben. Bovendien is er eten uit alle hoeken van Europa. Kom dus vooral langs in Urbo Kune! programmaboek
data
za 6 juni 2015 12:12
informatie
-
Nederlands
-
Duur voorstelling niet bekend (Gedurende deze 25 uur kunt in- en uitlopen met uw toegangsbewijs. Er is doorlopend eten en drinken verkrijgbaar.)
Europa heeft een hoofdstad nodig. Een verbindende en identiteitsvormende metropool die gewijd is aan wetenschap, aan vorming, aan de kunst en aan het feest, een stad die voor iedereen open en toegankelijk is. Op welke plek deze stad zal ontstaan, hoe zij zal functioneren, wie er zal wonen en wat de bewoners zullen zien wanneer ze uit het raam kijken, hoe het zal ruiken en klinken in deze stad – dat zijn vragen waarop een dag en een uur in urbo kune, met de middelen van het muziektheater, antwoorden tracht te formuleren.
een dag en een uur in urbo kune is een 25 uur durend totaalproject over Europese identiteit, stedenbouw, geschiedenis, kunst, politiek en architectuur. Met muziek, film, fotografie, beeldende kunst, sprekers en gastronomie biedt de voorstelling ons een blik op het leven in de fictieve hoofdstad van de Verenigde Staten van Europa. Dát die Verenigde Staten van Europa er moeten komen staat vast, aldus de eerste regel van het manifest dat de makers hebben opgesteld; en de realisering ervan dient te beginnen met de hoofdstad: Urbo Kune. Opdat mensen zich gaan identificeren met de ‘geestelijke ruimte’ die de Verenigde Staten van Europa vertegenwoordigen, moet de Europese gemeenschap eerst een geestelijk centrum krijgen. Urbo Kune betekent ‘gemeenschappelijke stad’ in het Esperanto, de taal die bedacht werd om alle mensen te verbinden. Die stad is een ideaal – maar in het Muziekgebouw aan ’t IJ, bij wijze van teaser voor de toekomst, wordt zij 25 uur lang werkelijkheid: een tijdreis naar 4 juli 2025.
De urbanistische opera urbo kune is een gezamenlijk project van het muziektheatergezelschap netzzeit en het forum experimentelle architektur (f.e.a.). Het project werd geïnitieerd door de Tsjechisch-Oostenrijkse architectuurtheoreticus Jan Tabor (1944), in belangrijke mate geïnspireerd door het werk van de Iraaks-Britse architecte Zaha Hadid (1950). Binnen het raamwerk van de opera vormen de ontwerpen van Hadid de basis voor improvisaties door de Zweedse free-jazzsaxofonist Mats Gustafsson (1964), in samenwerking met de musici van Klangforum Wien. Zaha Hadid stond in 2010 al eens in het Holland Festival, waarvoor ze toen een bijzonder lintvormig paviljoen voor uitvoeringen van de solowerken van Bach ontwierp. een dag en een uur in urbo kune biedt een doorlopend programma, waarbij bezoekers in en uit kunnen lopen om wat te eten of even te slapen.
De stichting van de stad Urbo Kune, die zich voltrekt in de periode van december 2013 tot mei 2015, is een muzikaal proces. Als intellectueel middelpunt van een continent wordt Urbo Kune uit uniek materiaal opgetrokken: muziek. Uit ónze muziek om precies te zijn, de muziek van onze tijd. Het stadsplan fungeert als partituur; door vermenging, samenvoeging en interpretatie zal de klank zich verdichten tot een stevige stad.
Hoe gaat dat in zijn werk? Een prachtig voorbeeld is de realisatie van urbo kune:Konstellation no. 4, op 6 september 2014 in de Wirtschaftsuniversität in Wenen. Zaha Hadid heeft een nieuw, vooralsnog ongebouwd bibliotheekgebouw voor die universiteit ontworpen. Onderdeel van het programma was een muzikale interpretatie van haar schetsen door saxofonist Mats Gustafsson samen met leden van Klangforum Wien; de musici gebruikten het grafische werk als partituur en richtten het ongebouwde werk op als muziekstuk – een wel zéér ongewone première.
In de aanloop naar de voltooide 25-uurs-opera krijgt het project gestalte in verschillende van dergelijke Konstellationen, waarin de pijlers van het plan afzonderlijk worden onderzocht. De Konstellationen zijn symposiumachtige muziektheatervoorstellingen, maar tegelijkertijd ook openbaar toegankelijke onderzoeksbijeenkomsten – de Europese hoofdstad is van ons allemaal en wij moeten haar dan ook gezamenlijk vormgeven. Sommige thema’s worden telkens weer opgepakt, andere zijn eenmalige uitstapjes naar architectuur en stadsgeschiedenis, muziektheorie, beeldende kunst en podiumkunst, stedenbouwkunde, Europa-onderzoek, natuurwetenschap, performance of literatuur. Tezamen vormen die verschillende onderzoeksvoorstellingen het grootse, 25 uur durende muziektheaterstuk. Het complete werk beleeft zijn wereldpremière in mei 2015 in Keulen en wordt op 6 en 7 juni 2015 – het evenement duurt immers langer dan één dag – in het Holland Festival gepresenteerd. Naast het in Oostenrijk en Duitsland ontwikkelde programma zijn er in Amsterdam ook bijdragen van o.a. Arnon Grunberg en Francine Houben.
