Thione Seck

De Senegalese zanger en musicus Thione Ballago Seck (1955) is een grootheid in eigen land, die geldt als een van de geestelijke vaders van mbalax. Mbalax is de benaming voor een genre van populaire dansmuziek in Senegal en Gambia, dat in de jaren 70 ontstond; de naam komt van de traditionele trommelritmes die een grote rol spelen in deze muziek, waarin verder uiteenlopende westerse muzikale invloeden aanwezig zijn, van jazz en rock tot latin. Tot de belangrijkste groepen die bijdroegen aan de ontwikkeling van mbalax waren Etoile de Dakar van Youssou N'Dour en Raam Daan, de band van Thione Seck. Anders dan zijn land- en generatiegenoten Baaba Maal en Youssou N'dour is Seck buiten Senegal echter vrijwel onbekend – en onbekend maakt onbemind.

 

Thione Seck werd in Dakar geboren in een familie van griots, een soort minstreels die met hun poëtische liederen fungeerden als het geheugen van de samenleving. Zijn voorvaderen zongen onder meer voor Lat Dor, de koning die de Wolof in de negentiende eeuw leidde in hun opstand tegen de Franse overheersing. Seck begon met zingen toen hij twaalf was en studeerde bij de griot Laye Mboup. Hij verkreeg enige bekendheid in het lokale circuit en trad halverwege de jaren 70 toe dat het legendarische Orchestre Baobob, dat in die periode met een explosieve mix van Afro-Cubaanse son en uiteenlopende lokale invloeden uitgroeide tot een van de populairste bands van Afrika. Gedurende deze periode bleef Seck ook steeds traditionele liederen spelen. Uiteindelijk verliet Seck het Orchestre Baobob en richtte zijn eigen groep op, Raam Daan. Die naam betekent zoveel als ‘het bereiken van je doel,’ maar is ook een verwijzing naar de ramadan, de islamitische vastenmaand. Het spel met woorden en betekenissen is een vast onderdeel van zijn gelaagde teksten; maar ook de luisteraar die het Wolof niet machtig is wordt getroffen door de buitengewone zeggingskracht van Secks vocale voordracht.

 

Raam Daan speelt mbalax ‘pur et dur’, in Secks woorden: puur en hard. De muziek wordt voortgedreven door stuwende percussie, waarin de scherpe slagen van de sabar trommels overheersen. De sabar is een traditionele trommel die door onder meer de Wolof gebruikt werd; de trommel lijkt veel op de djembé, maar is langer en smaller, en heeft als bijnaam ‘de koninklijke trommel van Senegal’. De bezetting van de band bestaat verder uit basgitaar, gitaar en drie keyboards, waarvan er twee in elkaar hakende melodielijnen spelen en de derde als een soort kopersectie dient. Het ensemble produceert een pulserend totaalgeluid, met de strakke grooves van een funkband. Binnen die context is de stem van Seck – een flexibele tenor met een groot bereik en een vanzelfsprekende warmte – niet minder dan een verrassing: in plaats van mee te gaan in de koorts van zijn begeleiders doorweeft hij de muziek met uitgesponnen, soms haast etherische melodieën die getuigen van een kalme wijsheid. Doorgaans duiken in die melodieën intonaties op die doen denken aan oosterse toonschalen – een voorliefde die Seck heeft overgehouden aan zijn jeugdige fascinatie voor Bollywood films. Op zijn album Orientation, dat in 2006 genomineerd werd voor BBC3 Radio's World Music Album of the Year, experimenteerde Seck zeer nadrukkelijk met Indiase en Arabische modi en klanken; voor dit album gebruikte hij geen elektrische instrumenten maar werkte samen met meer dan veertig musici uit Noord-Afrika, India en de Arabische wereld.

muziek Thione Seck achtergrondzang Ndeye Marie Ndiaye, Awa Ngom muzikale leiding François Bréant xalam Dara Guissé oud Abdelhoued Zaim viool Nasro keyboard David Aubaile bas Maurice Zemmour percussie Amar Chaoui, JacoLargent drums Julien Tekeyan accordeon François Bréant coproductie Music Meeting, Holland Festival in participatie met Bimhuis cd Orientation