The Sheep Song

‘Een fabel is een van de oudste literaire instrumenten in ons taalgebied, een vertelling aan de hand van dieren, om de mens een morele les over goed en kwaad te leren. In hoeverre is het mogelijk om in de huidige tijd van fake news en alternative facts nog zo’n uitgesproken en eenduidig moreel standpunt in te nemen?’ Die vraag stelde het gezelschap FC Bergman zich toen het besloot een nieuwe voorstelling te maken in de vorm van een fabel. Eerder maakte het gezelschap al eens een bewerking van de fabel Van den vos Reynaerde. Met The Sheep Song maakt het nu een omgekeerde beweging: voor deze voorstelling is geen bestaand verhaal gekozen, maar een geheel nieuwe fabel gecreëerd, met als beginpunt een thema dat de mens al eeuwen bezighoudt, namelijk: transformatie. 

Coming of age 
Ondanks zijn indrukwekkende verschijning is het fabelachtige schaap in de hoofdrol van The Sheep Song een ‘Elckerlijc’-figuur: het staat symbool voor ieder mens met de ambitie om boven zichzelf uit te stijgen. Aan de hand van dit dier onderzoekt FC Bergman wat het betekent om mens te zijn. Welke stations moet het schaap eigenlijk passeren om zich mens te kunnen noemen? Op zijn tocht naar het mens-zijn ontmoet het dier de ene na de andere mythische verschijning, waarvan sommigen hem helpen, terwijl anderen hem tegenwerken. Zo wordt hij op zijn tocht – zijn coming of age – afwisselend voortgestuwd en afgeremd. Transformatie Die twee tegengestelde krachten in het verhaal zijn ingegeven door verschillende bestaande ideeën over verandering. Die wordt enerzijds gezien als een stuwende kracht die de mens duwt richting zelfvervolmaking – wie dingen in verandering zet, leidt een succesvol leven. Aan de andere kant is verandering voor de mens bedreigend: ouder worden, aftakelen en doodgaan zijn vormen van verandering die angst en onzekerheid veroorzaken. Om die tegenstelling in de voorstelling concreet te maken, laat het gezelschap zich inspireren door twee bestaande verhalen. In het diep-christelijke werk Faust van Goethe sluit de hoofdpersoon een pact met de duivel in ruil voor kennis. Hij staat voor de mens die zich als wetenschapper inzicht verschaft in de geheimen van het leven. Daar tegenover staat de pre-wetenschappelijke Metamorfosen van Ovidius, waarin de mens juist machteloos is en afhankelijk van de grillen van de goden. De menselijke neiging tot veranderen valt uiteen in de ambitie om te groeien enerzijds en de angst voor verandering anderzijds – over die paradox gaat The Sheep Song. Schilderijen FC Bergman staat bekend om grote en indrukwekkende zelfgemaakte decors met veel videowerk. Met The Sheep Song gaat het gezelschap terug naar de kern: een voorstelling op een podium, zonder video of schaalvergroting. Toch zal de opvallende enscenering een belangrijke rol spelen, waarbij de complexiteit dit keer schuilt in de ingenieuze kostuums en maskers. Geïnspireerd op middeleeuwse schilderkunst en theater, waarin ieder verhaal zich afspeelt op de tweedimensionale lijn tussen hemelpoort en hellemuil, is ook in The Sheep Song de derde dimensie van diepte vrijwel afwezig. Begeleid door bijpassende muziek vormen op de voorste strook van het toneel mythische figuren uiteenlopende, schilderachtige taferelen die de reis van de hoofdpersoon verbeelden. Aan het schaap de taak om zijn weg te vinden binnen die tweedimensionaliteit.