The Disintegration Loops (for Euterpestraat)

PROGRAMMA PODIUM

inleiding en uitleiding
door Marga van Praag, journalist en verslaggever, als onderdeel van Holland Festivalproject The Elders.

muzikale uitvoeringen
– The Disintegration Loops van de Amerikaanse componist William Basinski door het Radio Filharmonisch Orkest met dirigent Manoj Kamps
– optredens solist en schoolkoor 

persoonlijke verhalen
van mensen die op verschillende manieren betrokken zijn of waren bij de Euterpestraat/Gerrit van der Veenstraat

PROGRAMMA AULA GERRIT VAN DER VEEN COLLEGE

De Oorlogskoffer
documentaire van Vanessa de Gaay Fortman en Pim van Bezooijen in samenwerking met Interakt Productions
aanvang: 12:00, 13:00, 14:00, 15:00, 18:00, 19:00
lengte: 31 minuten – vrije in- en uitloop

expositie Oorlogskoffers
gemaakt door leerlingen van het Gerrit van der Veen College,
en informatie over audiowerk van leerlingen in het kader van The Disintegration Loops van William Basinski

PRAKTISCHE INFORMATIE

• Bij de uitvoering van The Disintegration Loops (for Euterpestraat) zijn beperkt zitplaatsen beschikbaar. Je kunt je eigen stoeltje of kussen meenemen.
• Hou er rekening mee dat het erg warm kan zijn.
• Er zijn geen catering-faciliteiten, dus neem desgewenst je eigen drinken mee.

Beluister ook de podcast De oorlog in één straat - een portret van de Gerrit van der Veenstraat tijdens de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam aan de hand van vijf persoonlijke verhalen.

ANOHNI:

‘Eind jaren zeventig woonde ik als zevenjarig kind een jaar in de Gerrit van der Veenstraat en mijn Engelse familie wist niets van de gebeurtenissen van dertig jaar daarvoor. Verbazingwekkend genoeg hebben we nooit het verhaal achter de Mezuzah onderzocht die in de muur bij onze voordeur was aangebracht. Voor mij als kind was de buurt een plaats van bescherming en creativiteit; het was de plek waar mijn verbeelding zich voor het eerst ontvouwde. Euterpe, een Griekse muze van muziek en lyriek, leverde mij haar zachte belofte. Zonder het te weten speelde ik in de straat waar enkele decennia eerder de familie Frank in de Zentralstelle für jüdische Auswanderung was opgesloten, in afwachting van hun deportatie.

Ik was geschokt toen ik uiteindelijk over de verschrikkelijke geschiedenis van de Euterpestraat hoorde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de voormalige meisjes-HBS tegenover mijn huis omgebouwd tot het hoofdkwartier van de Nederlandse afdeling van de Duitse Sicherheitsdienst (SD). Op internet zag ik zwart-wit beelden van SS-vlaggen die schaduwen wierpen over mijn kinderdroom.

Gerrit van der Veen was een kunstenaar en een Nederlandse verzetsstrijder. Door na de oorlog de naam van de straat te veranderen, contextualiseerden stadsbestuurders de buurt als een heldenplek. Hoewel de verzetsstrijders inderdaad moedig waren, steunden veel andere Nederlanders de deportatie van hun Joodse buren actief, of knepen zij angstvallig een oogje dicht in plaats van hun leven te riskeren om te proberen die uitzetting te voorkomen.

Overal ter wereld spelen kinderen in anonieme afgronden van genocide, waarin hun omgeving eerder werd gezuiverd van de oorspronkelijke bewoners en van hun biodiversiteit, voordat er weer een gevoel van "vrede" ontstond. De noodzaak om te vergeten staat centraal in het succes van uitbuitend kapitalisme in een laat stadium. Om te kunnen blijven consumeren, maken we ons niet druk om de echo van waarheden en geschiedenissen die besloten liggen in de materialen en ruimtes waarin we vertoeven.

De docenten van het Gerrit van der Veen College hebben een curriculum ontwikkeld dat zich verhoudt tot de situatie waarin zij zich bevinden: zij geven les aan diverse, artistieke tieners binnen muren die onderdak hebben geboden aan extreme menselijke wreedheid. Het gesprek over de manier waarop de docenten geschiedenis deze uitdaging aangaan, heeft mij diep geraakt. Die docenten en leerlingen zijn nu de helden van de Gerrit van der Veenstraat, door de manier waarop ze zelf de herinneringen in het gebouw zo waardig opgraven en verzorgen.

Ik wil graag een venster creëren waarin de herinneringen aan de Euterpestraat, Haar schoonheid, Haar vriendelijkheid en Haar ondergang, tijd krijgen om te ademen voor de stad in bredere zin, als een geschenk aan Amsterdam. Het is vanwege mijn enorme liefde voor deze buurt, en mijn dankbaarheid voor de manier waarop Zij mij als kind vasthield, dat ik de Euterpestraat nu wil eren, met meer inzicht in Haar Waarheid.’