De legendarische filmklassieker Pantserkruiser Potemkin heeft een nieuwe partituur. Het meesterwerk uit 1925 van Sergej Eisenstein is opnieuw op muziek gezet door de Britse componist Michael Nyman, onder meer bekend van zijn filmmuziek voor Jane Campions The Piano. Nyman levert een energieke score, geschreven in zijn persoonlijke variant van minimal music. Analoog aan de koortsachtige gebeurtenissen en de snelle montage van de film raast de muziek van Nyman onvermoeibaar voort en zet het publiek direct midden in de actie. In het Muziekgebouw aan ‘t IJ zal Nyman met zijn voltallige band de muziek live uitvoeren bij de vertoning van de nieuwe, gerestaureerde versie van de film. bekijk de film op youtube (met oorspronkelijke filmmuziek)programma
data
vr 15 juni 2012 22:15
za 16 juni 2012 00:30
informatie
-
Duur voorstelling niet bekend (zonder pauze)
De Britse componist Michael Nyman heeft een nieuwe partituur geschreven bij de legendarische stomme filmPantserkruiser Potemkin van de Russische regisseur Sergej Eisenstein uit 1925. Nymans compositie draagt de titel Battleship Potemkin. Het programma is een coproductie van het Holland Festival met het Festival Automne en Normandie (waar de voorstelling op 19 oktober 2011 in première ging), Cité de la musique; Les Dominicains de Haute-Alsace; en Birmingham Symphony Hall. De muziek wordt uitgevoerd door de in 1976 opgerichte Michael Nyman Band, met de componist achter de piano. Normaalgesproken leidt Nyman zijn ensemble zelf vanuit die positie; bij uitzondering ligt de leiding ditmaal bij dirigent Paul McGrath.
Sergej Eisenstein (1898-1948) maakte Pantserkruiser Potemkin aan het begin van zijn carrière, vlak nadat zijn debuutfilm Staking (eveneens uit 1925) goed was onthaald. Beide films hebben een sterk propagandistische inslag en verheerlijken de idealen van de Russische Revolutie. Stalin onderkende de zeggingskracht van het nieuwe medium en was zeer geporteerd van Eisensteins werk. Later verslechterde hun relatie, vooral toen de dictator de weinige flatteuze parallellen met zijn eigen persoon herkende in Eisensteins onvoltooid gebleven drieluik Ivan de Verschrikkelijke (1945-1946).
Het onderwerp van Pantserkruiser Potemkin is de muiterij die in 1905 plaatsvond op het gelijknamige schip. Later zou deze worden gezien als voorafschaduwing van de revolutie. De film is opgebouwd uit vijf episodes. In de eerste episode weigeren de Potemkin-mariniers op bevel van hun officieren rottend vlees te eten. In de tweede episode breekt muiterij uit en sneuvelt de leider van de muiters. In de derde episode rouwen de burgers van Odessa bij zijn op de kade opgebaarde lichaam, waarna zij in de beroemde vierde episode op de trappen van Odessa worden afgeslacht door tsaristische soldaten en Kozakken te paard. In de slotepisode besluit het eskader dat gestuurd is om de Potemkin af te stoppen niet in te grijpen. In plaats daarvan juichen de mariniers de muiters toe. Hoewel de film een historische gebeurtenis als uitgangspunt heeft, permitteerde Eisenstein zich grote vrijheden ten behoeve van de dramaturgie. Zo heeft de trappenscène in Odessa in werkelijkheid nooit plaatsgevonden.
Pantserkruiser Potemkin is een stomme film met tussentitels. Eisenstein hoopte dat er om de twintig jaar nieuwe muziek voor zijn film zou worden geschreven, zodat de propagandistische boodschap voor iedere generatie toegankelijk zou blijven. De eerste partituur was van Edmund Meisel, Nikolai Kryukov componeerde er één in 1950, en hierna volgden nog verschillende andere componisten.
-
© Francesco Guidicini/The Sunday Times
-
