Otemba - Daring Women – Holland Festival

Otemba – Daring Women is een muziektheatervoorstelling ter gelegenheid van Amsterdam 750, gecomponeerd door Misato Mochizuki. De voorstelling is gebaseerd op het schilderij Portret van Pieter Cnoll, Cornelia van Nijenroode, hun dochters en twee tot slaaf gemaakte bedienden (Batavia, 1665) van Jacob Coeman, dat in het Rijksmuseum hangt. In Otemba – Daring Women stapt Cornelia uit het schilderij en gaat in gesprek met de restaurateur over koloniale verhoudingen, de vrouwelijke blik en autonomie.

De restauratie van het 17e-eeuwse doek met een koloniaal tafereel mondt uit in een nachtelijke ontmoeting tussen de Indonesische restaurator en de geportretteerde vrouw: de Japans-Nederlandse Cornelia van Nijenroode, echtgenote van Pieter Cnoll, een welgestelde opperkoopman in Batavia. Na zijn dood hertrouwt ze en spant als eerste vrouw in Nederland een rechtszaak aan over financiële zelfbeschikking wanneer ze wil scheiden van haar tweede echtgenoot.

Het libretto van Otemba – Daring Women is van Janine Brogt en de voorstelling wordt geregisseerd door Jan van den Berg. De hoofdrollen worden vertolkt door solisten Ryoko Aoki, Bernadeta Astari en Michael Wilmering. Misato was eerder te horen bij het Holland Festival met L’heure bleue in 2013.

'In Otemba komen verschillende personages, uit verschillende tijden samen, die opkomen voor een nieuwe kijk op onze geschiedenis. Restaureren wordt ook wel 'management of change' genoemd, en deze restauratie geeft een vernieuwd, dekoloniserend perspectief op het verleden. Otemba komt tot leven.'

– Jan van den Berg

‘Otemba' is niet alleen de titel van de voorstelling, maar ook één van de meer dan honderdzestig woorden die het Japans heeft ontleend aan het Nederlands. Het verwijst naar opstandige vrouwen die zich niet onderwerpen en hun eigen gang gaan.

Mochizuki verbindt in haar muziek elementen uit verschillende muzikale tradities uit Japan en het westen. Met impressionistische en kleurrijke klanken als leidraad, ontstaat een nieuwe sfeer, een nieuw verhaal.

De voorstelling verkent vragen over identiteit, de impact van de koloniale erfenis en toont vrouwen die hun eigen pad volgen, dwars door tijd, ruimte en sociale klasse.

In Otemba – Daring Women zingt elk personage in een stijl die past bij haar tijdperk en achtergrond. Mochizuki put uit haar ervaring als artist in residence bij IRCAM, het befaamde centrum voor hedendaagse muziek in Parijs. De zangers brengen hun eigen culturele bagage en unieke klankkleur in: Bernadeta Astari is een Indonesische, klassiek geschoolde sopraan en Ryoko Aoki combineert traditionele Japanse Noh-recitaties (utai) met eigentijdse muziek.

De voorstelling is geïnspireerd op het opmerkelijke levensverhaal van de vrouw die staat afgebeeld op het doek: Cornelia van Nijenroode. Zij was de dochter van de Japanse vrouw Surishira en Cornelis van Nijenroode, een Nederlandse koopman in Hirado, de eerste VOC-handelspost in Japan. Cornelia trouwde op 23-jarige leeftijd met Pieter Cnoll. Vier jaar na het overlijden van Pieter Cnoll hertrouwde Cornelia met Joan Bitter, een rampzalige beslissing omdat Bitter voornamelijk geïnteresseerd was in Cornelia’s geld. Het huwelijk verslechterde snel en onherstelbaar. Cornelia vroeg, zeer ongebruikelijk in die tijd, een scheiding aan. Tot aan de Hoge Raad heeft ze geprocedeerd voor haar rechten in de eerste Nederlandse echtscheidingszaak waarin een vrouw haar handelingsbekwaamheid over eigen vermogen opeiste.

Opmerkelijk genoeg staat ook de latere Indonesische vrijheidsstrijder Untung Surapati staat op het schilderij afgebeeld. De Republiek Indonesië eert hem sinds 1975, dertig jaar na het uitroepen van de Republika Indonesia, als nationale held.

SYNOPSIS

Cornelia van Nijenroode stapt uit haar lijst en haar eigen tijd om de 21e eeuw en een ander continent binnen te gaan. Daar ontmoet ze Kirana Diah, de Indonesische restaurator die aan het doek werkt. Kirana is aanvankelijk vooral geïnteresseerd in het schilderij vanwege Untung Surapati. Maar dan daagt Cornelia haar uit tot een nachtelijk gesprek over vrouwelijke ontembaarheid, hun kijk op zichzelf en de ander, over dekolonisering en zelfbeschikking. Want hoe kijk je over de eeuwen heen naar elkaars culturele realiteit? Het is een magisch moment in het restauratieproces: een eenmalig nachtelijk treffen, dwars door de beperkingen van tijd en ruimte; tussen schilderij en realiteit, tussen toen en nu, tussen Oost en West.

De ontmoeting levert een confrontatie op tussen de personages en hun levensgeschiedenissen die radicaal van elkaar verschillen, maar ook verrassende overeenkomsten vertonen. Bij het gesprek is ook een ‘scanning robot’ aanwezig, kunstmatige intelligentie die als neutrale data-analist aanwezig zou moeten zijn, maar ook een eigen stem blijkt te hebben.

Lees minder

Credits

muziek Misato Mochizuki libretto Janine Brogt artistieke leiding Jan van den Berg regie Jan van den Berg ensemble New European Ensemble licht Gé Wegman kostuums Lisa Konno zang Ryoko Aoki (Cornelia van Nijenrode), Bernadeta Astari (Kirana Diah), Michael Wilmering (Conservator) scanning robot AI productie Theater Adhoc, New European Ensemble

data

prijzen

informatie

Credits