Le jeune noir à l’épée

Ter gelegenheid van de tentoonstelling Le modèle noir, de Géricault à Matisse (‘Het zwarte model, van Géricault tot Matisse’) nodigde het Musée d'Orsay in Parijs Abd Al Malik uit om een voorstelling te maken.

De Franse dichter, rapper, slammer en essayist liet zich voor zijn nieuwe werk, dat hij samen maakte met de Burkinese choreograaf Salia Sanou, inspireren door een schilderij uit de collectie van het museum: Le Jeune noir à l'epée (‘Jonge zwarte met zwaard’) van Pierre Puvis de Chavanne.

Le Jeune Noir À L’Épée is niet alleen een voorstelling, maar ook een nieuw album en een boek. Alle drie verschijnen tegelijkertijd. Abd Al Malik heeft zijn verhaal, in de vorm van een lang beeldend gedicht, op muziek gezet. Hiervoor werkte hij samen met Bilal Al Aswad (compositie), de onlangs overleden pianist Gérard Jouannest (voormalig pianist en co-componist van Jacques Brel) en technoproducer Scan X. Le Jeune Noir À L’Épée is een mix van hiphop, literatuur en beeldende kunst.

Abd Al Malik over zijn werk: ‘Le Jeune Noir À L’Épée is een schilderij dat me behoorlijk van streek maakte toen ik me ging verdiepen in de werken van de tentoonstelling. Ik zag het op het moment dat ik een lang gedicht wilde schrijven over identiteit in tijden van globalisering, geïnspireerd door de poëtische taal van Charles Baudelaire en de filosofie van Édouard Glissant. Dit schilderij was een openbaring.’

‘Daar hing het, tussen al die andere meesters van de negentiende eeuw, al die afbeeldingen waarin je de constructie van de blik van de ander terugziet, en veel collectieve raciale onbewustheid. Daartussen werd ik getroffen door Le Jeune Noir À L’Épée, vanwege zijn eenvoud wat betreft symboliek en de representatie van een zwart figuur. Het schilderij vertelde me een emotioneel verhaal dat mij heel bekend voorkwam, dat me als het ware terugbracht naar de wereld van armoede en beton. Dus toen begon ik te schrijven, over een zwarte jongen, maar dan in deze tijd, die zojuist uit de gevangenis komt en terugkeert naar de buitenwijken waar hij heel zijn leven heeft doorgebracht.’

‘Het is een ritmische rebellie, gedeclameerd, gerapt, geslamd en gezongen op zwarte muziek, witte muziek, oud en modern. Het is ook een collage, bestaande uit melodieën en verschillende samples. Over de reis van een jonge zwarte man - van vroeger maar ook van nu, van de generatie waarvan ik ook deel uitmaak - die is geboren in Europa en geworteld in het voorouderlijke Afrikaanse continent.’