Keeping Still - Part I

“Een wondermooi duet van licht en beweging”, zo werd Keeping Still door de pers omschreven na de première in 2007. Een oogverblindende lichtbundel onthult een leeg en onheilspellend mistlandschap waarin twee silhouetten opdoemen. Keeping Still is de eerste samenwerking van de Belgische choreografe Anne Teresa De Keersmaeker en lichtkunstenares Ann Veronica Janssens. Het is het eerste van drie recente stukken die de choreografe dit jaar naar het Holland Festival brengt. Net zoals in haar laatste voorstelling 3Abschied speelt Mahlers Lied von der Erde een prominente rol in deze ‘solo met partner’ van De Keersmaeker.

Anne Teresa de Keersmaeker en Ann Veronica Janssens kenden elkaar nauwelijks voor zij deze samenwerking aangingen. Toch klikte het direct. Lichtbeeldkunstenares Janssens was gefascineerd door het plezier in dans dat De Keersmaeker uitstraalde en door de intelligentie in haar choreografieën, waarin de dans de drager van ideeën is. Op haar beurt werd De Keersmaeker geraakt door een tentoonstelling van Janssens, waar de ruimte werd ‘gesculpteerd’ door het licht. Later zag ze een video van Janssens van een voetbalwedstrijd die in de mist werd gespeeld en een voorstelling waarin zij een kinderstem vanuit de mist een lied liet zingen.

De twee kwamen in hun nieuwe samenwerkingsverband al snel tot mist als bepalend voorstellingselement, en van daar tot Mahlers Lied von der Erde en tot de noties die deze muziek bij De Keersmaeker opriep van de woestijn en van leegte.

De Keersmaeker was de laatste jaren sowieso al op zoek naar een manier om steeds kaler te werken, om steeds meer decor overboord te gooien, en terug te keren naar de basiselementen van performance. “Geen muren meer, of stapels doeken, maar een economie van middelen, waarbij minder meer wordt.” En daarin krijgt het licht volgens De Keersmaeker vanzelf een belangrijkere rol: “Het licht werkt bevrijdend, ontketent een heel eigen energie, en verandert de voorstelling volledig. Het licht krijgt op zo'n moment iets goddelijks.”

Volgens De Keersmaeker is het licht daarnaast ook de ruimte tussen twee dansers, tussen een danser en een muur. “Het is in die zone tussenin dat het potentieel van de beweging zit, en dat potentieel wordt door het licht uitvergroot. Keeping Still gaat uit van die notie: van de beweging die uit onbeweeglijkheid ontstaat, in dialoog met het licht. De voorstelling vertrekt vanuit het moment dat stilstand overgaat in beweging.”

De Keersmaeker wilde eigenlijk al lang een stuk maken dat recht zou doen aan haar bezorgdheid om de aarde. Wat er gebeurt met het ecologisch evenwicht verdient volgens haar alle aandacht. De Keersmaeker: “In de voorstelling lijkt het alsof er twee mensen achterblijven in de woestijn, in de leegte. Misschien zit er ook nog wel een echo in van Bruce Chatwins Songlines: het gegeven dat de Aboriginals geloven dat je de aarde tot leven kan zingen. Keeping Still – part I maakt een aanzet tot een denken over ecologie. Natuurlijk is dit een bijzonder actueel onderwerp en dat maakt het ook zeer delicaat. Het is een problematiek die zeer dicht bij ons staat. Maar er zijn meer dan genoeg manieren om daar informatie over te verzamelen. Als kunstenaar is dat niet wat ik beoog. Mijn antwoord is incompleet, het probeert over de onrust te spreken zonder in romantiek te vervallen. Maar ik wil wel die bezorgdheid uitdrukken, dat vind ik heel belangrijk."

een voorstelling van Ann Veronica Janssens, Anne Teresa de Keersmaeker in participatie met Robert Steijn dramaturgie Claire Diez beweging David Hernandez, Anne Teresa de Keersmaeker met dank aan Rob List muziek Gustav Mahler, Das Lied von der Erde productie De Munt / La Monnaie, Rosas coproductie Kunstenfestivaldesarts