Ga naar de hoofdcontent

Sacred Environment is een grensverleggend nieuw werk van de Nederlands-Australisch componiste Kate Moore en beeldend kunstenaar Ruben van Leer, geschreven in opdracht van het Holland Festival en NTR Radio. Het oratorium wordt gespeeld en gezongen door het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor. De Australische zangeres Alex Oomens maakt in virtual reality een droomreis naar de Hunter Valley in Australië, oorspronkelijk grondgebied van de Dharug-, Darkinjung- en Wonnarua-stammen. Het publiek volgt haar op een groot scherm, terwijl ze zoekt naar de steenloze tempel. In dit stuk wordt de veranderende betekenis van heilige grond in onze ontmythologiseerde samenleving onderzocht. Een vergelijkbaar onderwerp raakt Haunted Landscape van George Crumb, dit jaar focuscomponist op het festival. Het concert opent energiek met Steven Mackey’s Lost and Found. Verwacht gelaagde muzikale landschappen.

Steven Mackey (1956)

Lost and Found (1996)

 

George Crumb (1929)

A haunted landscape (1984)

Nederlandse première

 

Kate Moore (1979)

Sacred Environment (2017)

in opdracht van Holland Festival, NTR Radio

wereldpremière

 

Van de broers Lucas en Arthur Jussen die Karlheinz Stockhausen spelen tot een opera-installatie van de Indonesische kunstenaar Jompet Kuswidananto. De dag wordt gepresenteerd door cabaretier en televisiepresentator Klaas van der Eerden. In de pauzes zijn er optredens van conservatoriumstudenten en korte concert­inleidingen. Voor slechts tien euro per concert, of minder voor wie een dagkaart koopt, hoor je de nieuwste en avontuurlijkste muziek van over de hele wereld. ’s Nachts is er een afterparty voor iedereen die er geen genoeg van kan krijgen.

 

Een dag lang, van ‘s middags tot diep in de nacht, vindt in ­Het Concertgebouw een bruisend minifestival plaats. Tijdens de Holland Festival Proms zijn vijf concerten en een installatie te zien. Van een concert met virtual reality door onder anderen het Radio Filharmonisch Orkest tot het swingende The Nile Project.

 

door niet-westerse elementen in zijn muziek te integreren. Zijn muziek klinkt sfeervol, mysterieus en soms beklemmend, maar is door de beeldende kwaliteiten ervan vaak heel direct toegankelijk. Hij staat midden in de Amerikaanse experimentele traditie, maar noemt net zo goed Bartók, Debussy en Mahler als grote voorbeelden. 

 

Dit festival krijgt Crumb bijzondere aandacht. In een aantal concerten komen verschillende facetten van zijn werk voorbij: van zijn bekendste compositie, het spectaculaire ‘elektrisch strijkkwartet’ Black Angels (1970) met zijn indringende thematiek, tot de recente en magistrale American Songbook-bewerkingen, waarin bekende melodieën in vervreemdende klanklandschappen worden geplaatst. Van het caleidoscopische orkestwerk A Haunted Landscape (1984) tot de gloednieuwe piano­cyclus Metamorphoses (2017). 

 

Crumb laat horen dat hij nog altijd één van de eigenzinnigste stemmen in het hedendaagse muzikale landschap is.

 

De Amerikaanse componist George Crumb (1929) geldt als één van de belangrijkste muziekvernieuwers van onze tijd. In ieder werk schept hij weer een heel eigen klanklandschap, mede door het gebruik van nieuwe speeltechnieken en muzieknotaties, maar ook

Lees minder

Landschappen kunnen intense ervaringen oproepen. Weidse panorama’s hebben veel componisten geïnspireerd tot hun beste noten, van Beethovens Zesde symfonie Pastorale tot de bruisende stadsgezichten in Steve Reichs City Life. In dit concert tijdens de

Landschappen kunnen intense ervaringen oproepen. Weidse panorama’s hebben veel componisten geïnspireerd tot hun beste noten, van Beethovens Zesde symfonie Pastorale tot de bruisende stadsgezichten in Steve Reichs City Life. In dit concert tijdens de

Holland Festival Proms zijn geluidslandschappen te horen van eigentijdse componisten Kate Moore en George Crumb. 

 

Eerst bijt Steven Mackey het spits af met een kort orkeststuk, Lost and Found (1996). ‘Ik vind het fascinerend hoe muziek beweging kan suggereren’, schrijft de Amerikaanse componist over zijn werk. ‘Ik ben vooral geïnteresseerd in het medium waarin die muzikale reis zich voltrekt, de auditieve topografie, zeg maar.’ In Lost and Found neemt Mackey de luisteraar mee op een road trip langs voortdurend van kleur verschietende klanken, waarin duidelijk zijn rock-achtergrond doorschemert. Deze compositie is een georkestreerde versie van een eerdere solocompositie voor elektrische gitaar. 

 

In A Haunted Landscape (1983) - zijn tot nu toe laatste orkeststuk - verklankt George Crumb het idee dat bepaalde plekken op aarde doordrongen zijn van mysterie. De Amerikaan schreef het werk in 1984 voor het New York Philharmonic Orchestra en breidde de gangbare orkestbezetting uit met exotisch slagwerk en een elektronisch versterkte piano die de percussie van extra kleurnuances voorziet. Rond een zoemende, aanhoudende bas, verschijnen klanken en geluiden als spoken uit het donker. Zelf zegt Crumb over A Haunted Landscape: ‘De titel weerspiegelt mijn overtuiging dat bepaalde plaatsen doordrongen zijn van mysterie en dat zij een sterk gevoel van ontzag kunnen oproepen. Ik herinner me levendig hoe ik werd overvallen door een shock of recognition toen ik Andalusië voor het eerst zag. Eenzelfde gevoel van déjà vu ervoer ik tijdens bezoeken aan Jeruzalem en Delphi in Griekenland. Zelfs in de bossen van West Virginia voel je nog altijd de aanwezigheid de verdwenen Indianen.’ 

 

Aan Sacred Environment (2017) van componist Kate Moore ligt een soortgelijke thematiek ten grondslag. De Australisch-Nederlandse componiste schreef een oratorisch drieluik voor sopraan, didgeridoo, koor en orkest. In het werk belicht zij de Hunter Valley in Australië, grondgebied van de Australische Dharug-, Darkinjung- en Wonnarua-stammen en een gebied dat vanwege zijn mythologische en spirituele lading een bijzondere betekenis voor Moore heeft. In Moore’s postminimalistische partituur is een hoofdrol weggelegd voor sopraan Alex Oomens die door middel van een virtual reality-bril wordt ondergedompeld in het Australische landschap. Het publiek volgt de beelden, gemaakt door filmmaker Ruben van Leer, op een scherm en wordt zo meegezogen in een audiovisueel onderzoek naar de veranderende betekenis van eens heilige gronden in onze ontmythologiseerde samenleving.

meer informatie op website Kate Moore

Lees minder