Helikopter-Streichquartett

Een wel heel bijzondere wereldpremière brengt het Holland Festival op 26 juni. Dan voeren het Arditti String Quartet en The Grasshoppers het Helikopter-Streichquartett van Karlheinz Stockhausen uit. Met deze unieke compositie toont de klankmagiër/aartsprovocateur Stockhausen zich op 66-jarige leeftijd nog altijd een onvermoeibare vernieuwer van de toonkunst.

De titel van het werk moet letterlijk worden genomen: het roterende geluid van de helikopterwieken vormt een wezenlijk onderdeel van de muziek. De vier leden van het Arditti String Quartet nemen elk in een eigen helikopter plaats van het Grasshoppers-team van de Koninklijke Luchtmacht. De heli's kiezen vervolgens, op een exact door Stockhausen bepaald ogenblik, het luchtruim en op een - eveneens precies door de partituur aangegeven moment - beginnen de musici te spelen. In de helikopters gemonteerde camera's registreren hun spel en stralen het beeld door naar de zaal in de Westergasfabriek waar het publiek heeft plaatsgenomen. De componist elf mixt, bij het beeld van de monitoren, het geluid van de muziek en heli's tot e door hem gewenste geluidsbalans.

Het Helikopter-Streichquartett maakt deel uit van de opera Mittwoch aus Licht, de zesde aflevering van de Licht-cyclus waaraan Stockhausen sinds 1977 werkt en die uiteindelijk zeven avondvullende delen moet gaan omvatten. Het uiterst ambitieuze Licht, dat kan worden beschouwd als een twintigste-eeuwse pendant van Wagners Ring des Nibelungen, is een ritueel waarin de kosmische ordening en het drama van de schepping zich opnieuw voltrokken.

Stockhausen schreef zijn 'kwartet' in opdracht van de Salzburger Festspiele, waar het vorig jaar juli ook in première had moeten gaan. Organisatorische problemen gooiden toen roet in het eten.

Het Holland Festival zegt dank aan de Koninklijke Luchtmacht die de vier helikopters van het Grasshoppers-team ter beschikking heeft gesteld.