Dances of ascents

Dances of ascents is een programma dat is samengesteld rond een recent werk van de Russische componist Alexander Knaifel (1943). Knaifel behoort tot de generatie componisten die in de jaren 60 in de Sovjet-Unie op de voorgrond trad, zoals ook de in ons land grotere bekendheid genietende Schnittke, Gubaidoelina en Pärt. Evenals die laatste componeert Knaifel muziek met een uitgesproken religieus karakter. Het programma wordt uitgevoerd door de Radio Kamer Filharmonie onder leiding van Martyn Brabbins, het Ensemble Diabolus in Musica (8 zangers) onder leiding van Antoine Guerber en de solisten Oleg Malev op klavieren en Erik Bosgraaf op blokfluit. De blokfluit loopt bovendien als een rode draad door beide programmahelften. Het gedeelte voor de pauze wordt gepresenteerd als een doorlopend geheel, samengesteld uit werken van drie verschillende componisten die in tijd en plaats ver van elkaar af staan: de Nederlanders Roderik de Man (1941) en Jacob Obrecht (1450-1505), en de Australische Liza Lim (1966). Volgens programmamaker Robert Nasveld was Knaifel aangenaam verrast toen hij hoorde dat zijn werk gekoppeld zou worden aan een mis van Jacob Obrecht, die gezien wordt als een van de grootste meesters van de tweede helft van de vijftiende eeuw en de belangrijkste schakel tussen Ockeghem en Josquin. Van Obrecht worden vier delen uit zijn Missa Sicut Spina Rosam uitgevoerd, te weten Kyrie, Gloria, Sanctus en Agnus, voorafgegaan door Plainte, een nieuw werk van De Man en onderbroken door een compositie van Lim. Dit programmaonderdeel wordt uitgevoerd door acht zangers van het Ensemble Diabolus in Musica onder leiding van Antoine Guerber en blokfluitist Erik Bosgraaf. 

Roderik de Man is een van de kopstukken van de Nederlandse naoorlogse muziek. Hij werkt in uiteenlopende genres en ontving talloze opdrachten van onder andere het Fonds voor de Scheppende Toonkunst, het Amsterdams Fonds voor de Kunst en de Johan Wagenaar Stichting. Zijn werk werd verschillende keren geselecteerd door de internationale jury van de International Society for Contemporary Music om te worden uitgevoerd tijdens de Wereldmuziekdagen. Voor dit programma schreef hij een nieuw werk voor sopraanblokfluit. Weaver-of-Fictions uit 2007 is een korte solo voor alt Ganassiblokfluit van de Australische componiste Liza Lim. Zij schreef het werk oorspronkelijk als een blokfluitstudie voor haar landgenote Genevieve Lacey, die op 26 mei 2007 de première van de definitieve versie ervan verzorgde, in het Iwaki Auditorium in Melbourne. De titel Weaver-of-Fictions is een verwijzing naar een van de namen die in de antieke oudheid aan de godheid Eros gegeven werden en wordt als zodanig gebruikt in het libretto dat Patricia Sykes schreef voor Lims opera The Navigator, waarin de blokfluitsolo later als prelude is opgenomen. 

Na de pauze voeren de Radio Kamer Filharmonie onder leiding van Martyn Brabbins en pianist Oleg Malov het recente Bridge – Dances of ascents (2006-07) van Alexander Knaifel uit, een werk voor ‘polyclavier’ en drie orkesten. Het polyclavier is een polyfoon keyboard dat in 1980 op de markt gebracht door het Franse bedrijf RSF. Robert Nasveld zegt over Alexander Knaifel: ‘Wat een vrolijke, prachtige man! In 2002 ontvangt hij mij in zijn woning in St. Petersburg letterlijk met open armen en laat me bijna niet meer los. Al spoedig gaat het alleen nog maar over liefde en God: alles wordt ‘van boven’ gestuurd. Als musicus moet je aandachtig de Bijbelse teksten lezen die onder zijn spaarzame noten staan en ze al spelend de ziel laten aansturen.’ Pianist Oleg Malov, die veelvuldig met componist samenwerkt, beschouwt Knaifels muziek dan ook als ‘hemels’.Bridge – Dances of ascents is voortgekomen uit de ontmoetingen van beide musici en genoemd naar het gelijknamige kaartspel, waaraan de instrumentale opstelling van het werk bovendien herinnert. De ‘opstijgende dansen’ uit de ondertitel hebben een uitgesproken religieuze connotatie.