Antony and Cleopatra

Antony and Cleopatra van regisseur Tiago Rodrigues is een hedendaagse versie van een eeuwenoud verhaal over de liefde tussen de Romeinse veldheer Marcus Antonius en de Egyptische

koningin Cleopatra. In het jaar 41 (v. Chr.) krijgt een republikeinse generaal het gezag over de oostelijke helft van het Romeinse Rijk. Een jonge Egyptische koningin vreest dat haar volk zal worden onderworpen. De twee ontmoeten elkaar en tien roerige jaren lang zijn ze geliefden. Wederzijdse passie leidt tot hun ondergang, maar door liefde met politiek te vermengen, ontdekken ze een politiek van liefde. 

Allround theatermaker Rodrigues schreef een moderne deconstructie van dit historische liefdesverhaal, deels geïnspireerd op William Shakespeare’s tragedie Antony and Cleopatra (1623). Rodrigues richtte zich vooral op de vele tweedelingen in Shakespeare’s tekst: oost en west, rede en gevoel, mannelijk en vrouwelijk, het strenge Rome en het exotische Alexandrië, oorlog en liefde, tragedie en komedie. Daarnaast putte hij uit de geschriften Parallelle Levens (1e eeuw n. Chr.) van de Griekse filosoof Plutarchus – een serie historische biografieën waar Shakespeare zijn toneelstuk op baseerde. Verder gebruikte hij elementen uit de Hollywoodfilm Cleopatra (1963) van regisseur Joseph Mankiewicz. 

Ondanks de vele citaten is Rodrigues’ Antony and Cleopatra een origineel werk, opgebouwd uit de herinneringen aan de diverse interpretaties van de twee historische figuren. Het is een romance gebaseerd op echte gebeurtenissen. Maar door de eeuwen heen zijn de details van deze liefdesgeschiedenis geëvolueerd, vervaagd, uitgebreid en veranderd. Enkel de kern is behouden. Rodrigues bracht het verhaal terug tot een confrontatie tussen twee dansers/acteurs: het choreografenduo (en koppel in het dagelijks leven) Sofia Dias en Vítor Roriz. Zij belichamen als zichzelf, in het hier-en-nu, de Antonius en Cleopatra van het daar-en-toen. Daarbij hanteert Rodrigues een bewuste afstand tussen acteurs en personages. Tegelijkertijd kent de voorstelling een opvallende spiegeling: het personage Antonius beschrijft de wereld door de ogen van Cleopatra, en vice versa. Deze omkering is een centraal thema in de voorstelling. Naarmate het stuk vordert, komen Dias en Roriz steeds dichter bij een belichaming van hun personages. Hun choreografie met speelse, wiskundige en poëtische elementen wordt geplaatst in een dynamisch decor van Ângela Rocha met belichting van Nuno Meira. Zo ontstaat een universum van instabiliteit en constante beweging. 

Antony and Cleopatra ging in 2014 in première en was te zien in diverse Europese theaters en op het Festival d’Avignon. De voorstelling markeert zijn debuut op het Holland Festival. In de voorstelling wordt de toeschouwer uitgenodigd om de wereld ‘vice versa’ te ervaren, via de zielen van Cleopatra en Antonius. Rodrigues: ‘Het klinkt misschien een beetje hoogdravend, maar ik geloof dat je in de liefde (en politiek) de wilskracht, nederigheid en moed moet hebben om een deel van jezelf te vernietigen. Door sommige ideeën en dromen los te laten, krijg je de ruimte om de wereld door de ogen van een ander te zien.’