Ga naar de hoofdcontent

Zelden uitgevoerde barokopera Zoroastre van Rameau in een internationaal bejubelde uitvoering van het Drottningholms Slottsteater in regie van Pierre Audi. Deze zelden gespeelde barokopera van Jean-Philippe Rameau was in 2005 een ‘succes fou’ in de schitterende enscenering van festivaldirecteur Pierre Audi in het Zweedse Drottningholm. De titel verwijst naar de legendarische figuur Zoroastre, beter bekend als Zarathustra, en de opera beschrijft de eeuwenoude strijd tussen licht en donker, goed en kwaad. Het 18e-eeuwse baroktheater in Drottningholm is nog volledig intact, compleet met oude mechanieken en helemaal van hout. In de Stadsschouwburg zal deze enscenering worden nagebouwd. De opera is daarmee, na Alcina en Tamerlano in oktober 2005, de derde Drottningholm-productie van Audi die in Nederland is te zien. De opera heeft een cast met zangers uit Frankrijk, Denemarken en Bulgarije. Het koor van het Drottningholm Slottsteater en het orkest Les Talens Lyriques staat onder leiding van dirigent Christophe Rousset. De titelrol wordt vertolkt door Anders Dahlin, een grote naam in Scandinavië.

Zoroastre is een van de meest spraakmakende tragédies-lyriques die Jean-Philippe Rameau (1683-1764) componeerde. De naam Zoroastre- beter bekend als Zarathustra- verwijst naar de grondlegger van de Perzische godsdienst Zoroastrisme uit de 6e eeuw voor Christus. De opera handelt, net als deze religie, over de eeuwenoude strijd tussen licht en donker en tussen goed en kwaad. Deze thematiek sloot aan bij het gedachtegoed van de vrijmetselarij, waar De Cahusac – verantwoordelijk voor het libretto – lid van was, maar ging lijnrecht in tegen de achttiende-eeuwse operatraditie. Het Franse publiek was immers gewend aan Griekse mythen met de bijbehorende thema’s en eventueel een liefdesverhaal. Daarnaast besloot Rameau ook nog te breken met de gebruikelijke structuur van de tragédie-lyrique (ouverture- proloog- vijf akten), door de proloog weg te laten en muzikaal uit te werken in de ouverture.

Na de première in 1749 was Parijs dan ook hoogst verontwaardigd en de kritieken waren genadeloos. De slechte ontvangst deed Rameau en De Cahusac ertoe besluiten het verhaal aan te passen. De strijd tussen Goed en Kwaad werd afgezwakt en de nadruk werd verlegd naar het liefdesverhaal. Deze nieuwe versie kwam uit in1756 en was een daverend succes. Het is ook deze versie die onder regie van Pierre Audi op de planken staat.

 

Synopsis

Het verhaal speelt zich af in de stad Bactria in Perzië. Als de koning sterft, wordt Zoroastre verbannen door hogepriester Abramane die samen met prinses Érinice de macht probeert te grijpen.

 

Érinice ontvoert kroonprinses Amélite, Zoroastres geliefde, en eist dat zij de troon afstaat. Zoroastre vlucht naar Koning Oromasès, die hem gebiedt Amélite te redden en zo de wereld van de Kwade Krachten te bevrijden. Beschermd door een talisman, brengt Zoroastre Amélite terug naar haar Bactria, maar Érinice weet te ontsnappen.

Abramane geeft zich echter niet gewonnen en bereidt een nieuwe hinderlaag voor. Om te voorkomen dat Érinice zijn plannen weer verstoord, zet hij haar buiten spel. Tijdens de huwelijksceremonie van Zoroastre en Amélite verschijnt Abramane in een vlammenkoets. Zoroastre zet echter de achtervolging in en verjaagt hem.

Abramane is woedend over de beschamende nederlaag. In zijn tempel maakt hij zich gereed voor een nieuwe, grootse aanval met behulp van kwade demonen. Érinice, vervult van berouw, probeert Zoroastre hiervoor te waarschuwen, maar deze luistert niet. Dan komt het bericht dat Amélite wederom is ontvoerd. Abramane eist dat Zoroastre zich overgeeft, maar Zoroastre roept goddelijke hulp in. Abramane en zijn priesters worden door de aarde opgeslokt en daarmee is het kwaad overwonnen.

 

Drottningholm Slottsteater

Pierre Audi maakte de voorstelling in het beroemde Zweedse Slottsteater in Drottningholm, waarbij hij de mogelijkheden van deze unieke locatie optimaal heeft benut. Dit eenvoudige theater werd in 1766 gebouwd, maar raakte na de dood van koning Gustav III in vergetelheid. Toen het theater in 1920 werd ‘herontdekt’, trof men een vrijwel volledig intact baroktheater aan, compleet met valluiken, unieke decors en achttiende-eeuwse mechanieken. Inmiddels zijn de kaarsen vervangen door gloeilampen en worden er, hoewel beperkt, opnieuw voorstellingen gespeeld.

Voor de uitvoering van Zoroastre tijdens het Holland Festival zal gebruik worden gemaakt van het decor dat werd ontworpen voor de Slottsteaterproducties Alcina en Tamerlano, die begin van dit seizoen in de Amsterdamse Stadsschouwburg waren te zien. Hierbij is het toneelpodium van Drottningholm vergroot nagebouwd, inclusief de stoffige bosdecors en de verweerde houten speelvloer. Zelfs de effecten van de oude, handbediende mechanieken worden met behulp van de moderne techniek nagebootst.

  • © Bo Ljungblom

Credits

muziek Jean-Philippe Rameau libretto Louis de Cahusac dirigent Christophe Rousset regie Pierre Audi decor/kostuums Patrick Kinmonth choreografie Amir Hosseinpour licht Peter van Praet productie Stiftelsen Drottningholm teatermuseum coproductie Holland Festival met dank aan De Nederlandse Opera cast Lars Arvidson, Ditte Andersen, Gérard Théruel, Markus Schwartz, Anna Maria Panzarella, Sine Bundgaard, Evgueniy Alexiev, Anders J Dahlin orkest Les Talens Lyriques koor The Drottningholm Theatre Chorus dans The Drottningholm Theatre Dancers danssolo in 2e akte Jennie Lindström