Ga naar de hoofdcontent

De laagdrempelige liederen die de Duitse componist Stefan Wolpe (1902-1972) schreef voor het cabaret en communistische theater- en dansgroepen, waren eind jaren twintig, begin jaren dertig enorm populair. In zijn teksten verwerkte hij slogans en pamfletten. In zijn muziek mengde hij onder meer improvisatie met complexe structuren en stemmige koralen en gebeden met vrolijke straatdeuntjes en jazzy fanfares. Postmodern, dadaïstisch en provocerend. Geen wonder dat hij als linkse Joodse avant-garde componist zijn land in de jaren dertig moest ontvluchten naar de vs. Daar raakte hij langzaam in vergetelheid. Muziektheater Transparant graaft zijn sprankelende muziek weer op, met Johan Bossers aan de piano en de onvergelijkelijke Vlaamse actrice Viviane de Muynck als vocaal vertolkster.

De Duitse componist Stefan Wolpe (Berlijn 1902 - New York 1972) was een van de grote voorvechters van het anti-fascisme en de sociale strijd aan het einde van de Weimar-republiek. In zijn streven het spontane moment op papier te krijgen, maakte Wolpe organische, expressieve stukken die een echte uitdaging blijven voor de meest virtuoze muzikanten. Wolpes veelvormigheid vraagt om een doordachte en actuele aanpak die ver van een klassieke voorstelling blijft en ruimte geeft aan de fysieke aspecten in zijn werk. In tekst, liederen en pianomuziek gaan Johan Bossers, Gunnar Brandt en Viviane De Muynck de lijfelijke confrontatie aan met dit rijke oeuvre.

Wolpe! Welche Farbe hat der Vogel? is geen vingerduidende lezing over het werk van Stefan Wolpe, maar gaat op zoek naar de attitude waarmee hij in zijn tijd stond. Een kunstenaar die creëert, is bezig met een reis, hij volgt een weg zonder te weten waar die uitkomt. Het maakproces van de voorstelling was een sprokkelen van elementen langsheen Wolpes weg; het zijn sleutels die geen concreet antwoord in zich dragen.

De voorstelling vertrekt van Wolpes werk uit de periode ’29-’33 en de structuur van de voorstelling wordt bepaald door de tekst en compositie van de muziekstukken. Het is een exploreren van wat engagement is en hoe identiteit gevormd wordt. Geconfronteerd met de erosie van taal - de betekenis van woorden was toen anders dan ze nu is – ontwikkelt zich een semantische zoektocht die dieper raakt. Het materiaal is gekleurd door de woelige tijd waarin Wolpe leefde, maar overstijgt het anekdotische. Alsof je door een kaleidoscoop naar Wolpes tijdperk kijkt, even met de kaleidoscoop schudt, opnieuw kijkt en nu een ander beeld krijgt; een ander tijdsbeeld, waarvan de elementen nochtans dezelfde zijn.

Er wordt een spanningsveld getrokken van de talige agitprop-liederen tot het woordenloze pianostuk Battle Piece, van eenvoudige muziek – meezingers bijna – tot heel complexe composities. Stefan Wolpe sprak dikwijls in fysieke beelden over muziek. Al wandelend met een student langs een aquarium tikt hij met zijn vinger tegen het glas, de vissen schieten uiteen. Dat is hoe muziek werkt, zegt Wolpe. Er is activiteit in alle richtingen en geen ene vis botst met een andere. Geen ongelukken. Dat is muziek.

  • © Herman Sorgeloos

Credits

muziek Stefan Wolpe regie Caroline Petrick visueel concept Herman Sorgeloos piano Johan Bossers spel Viviane De Muynck tenor Gunnar Brandt productie Muziektheater Transparant coproductie Beursschouwburg