When the mountain changed its clothing

“Waar dromen jonge meisjes over? Van het mes en het bloed”. Met deze dialoog van Alain Robbe-Grillet eindigde een vroeg muziektheaterstuk van Heiner Goebbels, Die Wiederholung (1995). Goebbels bleef geïntrigeerd door de Franse schrijver; in interviews vertelde de theatermaker dat diens teksten hem vermoedelijk ooit opnieuw zouden inspireren. Ruim vijftien jaar later is het zover. Heiner Goebbels’ nieuwste werk begint waar Die Wiederholung ophield, met de dialoog over de jonge meisjes. When the mountain changed its clothing is een muziektheaterstuk over ommekeer - het onontkoombare, soms dreigende proces naar een ongewisse toekomst. De uitvoerders van het stuk zijn 35 zangeressen tussen de tien en twintig jaar oud van het Vocal Theatre Carmina Slovenica. Tijdens een werkbezoek naar het Sloveense Maribor raakte Goebbels flink onder de indruk van de kwaliteit en de zelfverzekerdheid van de jonge meisjes uit het koor. ‘Er zijn slechts drie stemmen nodig om een koor te vormen’, luidt een Sloveens spreekwoord. Mannen en vrouwen zingen nog altijd apart, en de traditie van het driestemmig koorzingen met de bekende kelige techniek, zoals gewoon is in de landen van de Balkan, leeft volop. In Goebbels’ voorstelling zingen de meisjes van Carmina Slovenica in deze zangtechniek een Sloveens volksliedje (hier in Engelse vertaling):

When mountain Kanin changed its clothing

Mountain Kanin has changed its clothing in the spring

It put on a white shirt and green trousers

Goebbels creëert polyfoon muziektheater. Elke tekst die hem inspireert onthoudt hij en zet hij, als de mogelijkheid zich voordoet, naast een andere. Marina Abramović, Jean-Jacques Rousseau en Ian McEwan zijn enkele van de auteurs die in het stuk elk een eigen stem hebben gekregen. Zo ook met de muziek. In When the mountain changed its clothing zijn het onder meer Johannes Brahms, Arnold Schönberg, Sarah Hopkins, Lojze Lebič en Heiner Goebbels zelf die een stem krijgen. Maar welke componist het echte verhaal vertelt, dat is aan het publiek. In de zaal regisseert ieder voor zich zijn eigen muziektheater, in het ideaalbeeld van Goebbels.

Blijft Heiner Goebbels als regisseur dan op de achtergrond? Het lijkt er wel op. Want ook de meisjes en hun artistiek leidster, Karmina Šilec, drukten een groot stempel op de voorstelling. Goebbels overhandigde hun zijn inspiratiebronnen, waarna ze samen met Florian Bilbao (choreografie), Willi Bopp (sounddesign) en Matthias Mohr (dramaturgie) aan de slag gingen. Maar na de intensieve samenwerking aan de opbouw van When the mountain changed its clothing door improvisatie en de uitwisseling van ideeën, kwam het werk weer alleen op de tekentafel van Goebbels te liggen. Het kreeg nadrukkelijk zijn stempel. “Composer/director Heiner Goebbels can make gripping music-theatre out of the most unpromising materials. He can do this because telling a gripping narrative is not his aim. He wants to illuminate a difficult theme through cunningly contrived assemblages of sound, movements and words,” recenseert Ivan Hewett het muziektheater in The Telegraph.

Een moeilijk thema? De ommekeer in het leven van een adolescent meisje lijkt voor een modern publiek niet erg zware kost. Maar de jonge meisjes uit Maribor laten zien dat er veel te vertellen is over wat er in die levensfase verandert.