The Scarlet Letter

De roman The Scarlet Letter uit 1850, die de basis vormt voor de gelijknamige theaterproductie van Angélica Liddell, is een van de bekendste en meest gelezen werken uit de Amerikaanse literatuur.

Auteur Nathaniel Hawthorne situeerde het boek in het 17e-eeuwse puriteinse Boston, waar de jonge Hester Prynne terecht staat wegens overspel. Na jaren niets van haar oude echtgenoot vernomen te hebben, krijgt ze een baby uit een geheimgehouden verhouding. Een zonde, volgens de bijbel, en dus dan ook een schande voor de maatschappij. Hester wordt veroordeeld tot het dragen van de letter A van Adultery (‘overspel’) op haar kleren en wordt uit de gemeenschap verbannen. Als de door schuld en liefde gekwelde predikant Arthur Dimmesdale na jaren het stilzwijgen over zijn vaderschap verbreekt en vervolgens dood neervalt, blijkt er een A in zijn huid gekerfd te staan op de plek waar zijn hart klopte. 

In Liddells versie staat de A voor Angélica, voor Artiest, voor Artaud. Een geuzennaam, net als de A overigens voor Hester zal worden als ze later weigert de letter van haar kleren af te halen, omdat ze is gaan twijfelen aan de gangbare opvattingen over goed, kwaad en zonde. Liddell gebruikt het verhaal om, zoals in veel van haar werk, de vinger te leggen op de pijnpunten en de hypocrisie van de maatschappij. Haar The Scarlet Letter is een furieuze aanklacht tegen het neopuritanisme. Voor Liddell is dit dodelijk voor de wilde oerkracht die kunst voor haar moet hebben. Waren in de 17e-eeuwse maatschappij religie en wet één, in de 21e eeuw heeft ideologie de plaats van religie ingenomen als ongeschreven wet in een samenleving die instincten, lust en passie wil uitbannen en waar slechts de rede mag heersen. 

Ook in haar vorige voorstelling die op het Holland Festival te zien was, You are my destiny (Lo stupro di Lucrezia), zette Angélica Liddell de zaken op scherp. Geen dader-slachtofferrelatie in haar versie van het klassieke verhaal van de verkrachting van Lucrezia, maar ongebreidelde lust tussen verkrachter en verkrachte. Als Lucrezia na haar zelfmoord de liefdesrelatie in de hel voortzet is dat een bewuste rebellie tegen de eis van deugdzaamheid en politieke correctheid op aarde, die het onmogelijk maakte verlangens uit te leven. In The Scarlet Letter roept Liddell de vraag op of de zonde in het paradijs niet eerder een bewuste overtreding was, ingegeven door een verlangen om te branden van hartstocht. In een van de eerste taferelen spelen Adam en Eva rond de grafsteen van Hawthorne, mooi en puur, en zeker niet zonder seksuele spanning. Het is het begin van een reeks visueel uitbundige, verbijsterende, volstrekt taboeloze en soms heftige scènes, waarin Liddell vol overgave getuigt van haar liefde voor de man en zijn lichaam. Het is een eerlijk en compromisloos pleidooi voor rehabilitatie van zonde, schuld en zogenaamde onzuiverheid. Want dat kunst zich in een politiek-correctie ideologie zou moeten schikken, is Liddell een gruwel – haar toneel is die absolute vrijplaats waar kunstenaars alles, maar dan ook álles moeten kunnen aankaarten.