The Planet – A Lament

“Mungkin bencana alam selama ini, karena mereka kehilangan alam bermain?” "Misschien gebeuren natuurrampen omdat de elementen hun plaats in de wereld zijn verloren?"  -         Tekst uit The Planet - A Lament Inspiratie Voor The Planet - A Lament putte regisseur Garin Nugroho uit de verschillende culturele referentiekaders van de Indonesische archipel - de hiphop straatdans van Jayapura in Papoea, de koorzang van Noord-Sumatra, de klaagzangen en religieuze diensten van het eiland Flores, de verfijnde gedetailleerdheid van Javaanse dans, de klaagliederen die worden gezongen in de kleine dorpjes in het binnenland van Papoea en de eigentijdse intellectuele charme van een van de toonaangevende decorontwerpers van Australië. Uit al die dingen destilleerde hij unieke politieke statements, moedige gebaren en complexe persoonlijke indrukken die hij vermengde tot een werk dat opzettelijk naïef, eenvoudig en universeel is, en tegelijkertijd een daad is van cultureel herstel. 

Synopsis Dit verhaal begint met de nasleep van een enorme natuurramp waarbij de mens is overgeleverd aan de razernij van de zee, de wind, het vuur - en zelfs de pest. Het verhaal wordt verteld door een vrouw, een zangeres uit Papoea, met klaagliederen over verlies en hoop in het veranderende natuurlandschap. Ze wordt begeleid door ‘het volk’, een koor, dat zingt over gezamenlijk lijden en dat God om hulp vraagt. Uit de oceaan rijst een man op, de enige overlevende. Zodra hij aan wal komt, zakt hij halfdood in elkaar. De vrouw geeft hem een ei, het enige dat nog is overgebleven in het gehavende universum. Het ei staat symbool voor voedsel, energie en een nieuwe planeet – de enige kans die de natuur nog heeft om opnieuw te beginnen en een toekomst op te bouwen. Ze vraagt de man om het ei te beschermen en uit te broeden om zo de toekomst nieuw leven in te blazen. De zee spuwt verschrikkelijke monsters uit die ontstaan zijn uit het afval van menselijke hebzucht, niet-afbreekbare door de mens gemaakte objecten. De monsters hebben over een ei gehoord dat hen energie zou geven. Uitgehongerd jagen ze op het ei van de man. Terwijl de man het ei bij zich draagt en beschermt, komt een grote migratiestroom op gang van mensen die op zoek zijn naar veiligheid, voedsel en nieuwe energie. Het is uitputtend om het ei te beschermen, maar de gebeden en het gezang van de moeders in de dorpen die hij passeert, geven hem de kracht om door te gaan - op weg naar verlossing. De vrouw ziet de vermoeide man die aan het eind van zijn Latijn is, en ze roept een redder aan met een lied. Er komt een vogel op het gezang af die de man meeneemt naar het laatst overgebleven bos op de verschroeide aarde. De vogel brengt de man naar een nest in de vorm van een kroon van gedroogde stammen. De vogel nodigt alle mensen en de natuur uit om te bidden en te zingen en het ei uit te broeden om zo nieuw leven voort te brengen op aarde. De hongerige monsters hebben hen echter gevonden en de man offert zichzelf op om de vogel, het ei en het nieuwe leven te beschermen. De mensen en de vrouw rouwen om de dood van de man en kijken hoopvol naar het ei en de kans op een nieuw begin. Nugroho over The Planet – A Lament 'De afgelopen zeven jaar ben ik geïnteresseerd geraakt in klaagliederen. Klaagliederen vind je in alle uithoeken van de archipel en vertegenwoordigen de eeuwenoude geschiedenis van de wereld - de teloorgang van steden en de ondergang van beschavingen door oorlog of natuurrampen. De reis van onze planeet zit vol met onverwachte gebeurtenissen die de basis vormden voor dit werk, The Planet - A Lament. Een van de gebeurtenissen in mijn carrière die tot dit werk leidde, is dat ik getuige was van de nasleep van de tsunami in Atjeh, toen ik daar in de week vlak na de ramp aan het werk was. Ik heb het trauma, de wanhoop en de hoop op een nieuw begin zelf beleefd toen ik leidinggaf aan een programma voor herstel en empowerment opgezet door NGO's (SET: Science, Aesthetics and Technology) in samenwerking met de John Hopkins University en UNICEF. Tijdens mijn carrière heb ik bosbranden in Riau en gewelddadige conflicten in verschillende uithoeken van het land meegemaakt, die tot grote vluchtelingenmigraties hebben geleid. Ik ben naar meerdere uithoeken van de archipels afgereisd en heb daar geluisterd naar de klaagliederen in dorpen en het ceremoniële verschijnsel van de klaagzang meegemaakt tijdens de paasvieringen op het eiland Procida, Italië en in Larantuka, Nusa Tenggara Timur (NTT). Pasen gaat altijd gepaard met een klaagzang en de taferelen van de kruisweg. In Larantuka op het Oost-Indonesische eiland Flores wordt de kruisweg gehouden in een voetbalstadion, op een voetbalveld in Larantoeka - een levend theater met een jongerenkoor. In wezen is dit de kerninspiratie voor The Planet - A Lament. Het laatste, maar belangrijkste, element van dit project was de onverwachte ontmoeting met Septina Layan, een componist, onderzoeker en klaagzangeres in Jayapura, Papoea. Voor mij is de combinatie van al deze gebeurtenissen de reis van de klaagzang. Een klaagzang is een verhaal; door het ervaren van de pijn van de mensheid wordt een pad geplaveid naar liefde en ontwaken. Persoonlijk vind ik dat klaagzangen zich moeten laten voelen als de wereld hard en grof is; als we onze verbinding met de rauwe ervaring van de mensheid kwijt zijn, moeten we een manier vinden om de ervaring op te roepen door verhalen te vertellen. Een laatste opmerking: Melanesië is krachtig in zijn lichaamstaal en zang. In 1986 reisde ik eerst door NTT en in 1991 door Papoea en maakte verschillende films en reisverslagen. In alle uithoeken van de archipel en door de hele wereld worden tijdens ceremonies en dodenrituelen klaagliederen gezongen. Ze worden gezongen als uiting van rouw om de vernietiging van steden door natuurrampen en gewelddadige conflicten.'