The Dark Ages

The Dark Ages is het tweede deel van Milo Rau’s kritische theatertrilogie over Europa als mislukt project van eenwording. De Zwitserse theatermaker en schrijver staat bekend als een van de meest omstreden en gewilde theatermakers van zijn generatie. Hij heeft zich toegelegd op een bijzondere, minimalistische en talige theaterstijl, die het midden houdt tussen journalistiek, documentaire, film en performancekunst. Daarbij vervaagt regelmatig het onderscheid tussen acteurs en personages.

Het eerste deel van Rau’s trilogie, The Civil Wars, gaat over de opkomst van het extremisme in West-Europa. In deze voorstelling vertellen vier acteurs over de gecompliceerde relaties met hun eigen vaders. In het tweede deel, The Dark Ages, zet Rau vijf acteurs op het podium die allemaal voor het leven werden getekend door de oorlogen in Oost-Europa. Van het einde van de Tweede Wereldoorlog (1945) tot aan de val van Sarajevo (1995). In een inventief decor – dat verandert van monument naar werkkamer - worden met behulp van een camera en een groot projectiescherm deze vijf levensverhalen met elkaar vervlochten. Bijgestaan door de onheilspellende klanken van de Sloveense cultband Laibach – bekend en berucht wegens hun flirt met totalitaire iconografie, sociaal realisme, nazikunst en popcultuur – toont Rau de duistere kant van Europa. Wat gebeurt er met mensen als hun idealen en hun thuisland worden verscheurd? Op welke fundamenten is Europa gebouwd? 

Vedrana Seksan is actrice in het Bosnische Nationaal Theater. Ze vertelt over haar ervaringen tijdens het beleg van Sarajevo en hoe ze niet alleen de regen van granaten, maar ook de diepe crisis van de lange naoorlogse periode wist te overleven. Sanja Mitrović danste in Belgrado ondanks de NATO-bombardementen. Zij verruilde Servië voor Nederland, waar later ook het Joegoslaviëtribunaal werd gevestigd. Als jonge Bosniër overleefde Sudbin Musić de massamoorden en concentratiekampen. Hij werkt nu als mensenrechtenactivist in zijn geboortedorp. Hij slaagde erin om in een massagraf het stoffelijk overschot van zijn vader te identificeren. Valery Tscheplanova en Manfred Zapatka van het Residenztheater uit München maken de cast compleet. Zapatkas herinneringen gaan terug naar de naoorlogse periode in Duitsland: verhalen over gedwongen verhuizingen en de terugkeer van zijn gebroken vader uit krijgsgevangenschap. Tscheplanova emigreerde met haar moeder van de Sovjetstad Kazan naar Duitsland, ontwikkelde zich als poppenspeler en reisde met Heiner Muller’s Hamletmachine de wereld over. Vijf verhalen over vluchten, thuisloos zijn, gerechtigheid, de rol van kunst, wanhoop, verlies en doorleven. 

De muziek van Laibach heeft een rol van betekenis in de voorstelling. In 1989 voorspelde de band het bloederige uiteenvallen van Joegoslavië tijdens hun concert in Belgrado. In 1995 werd tijdens hun concert in Sarajavo het Verdrag van Dayton ondertekend, waarmee de Bosnische Burgeroorlog officieel ten einde kwam. Twee acteurs uit The Dark Ages waren hiervan getuige. Mitrović bezocht het Laibach-concert in Belgrado, en Seksan was erbij in Sarajevo, toen het historische vredesakkoord werd getekend.

Aan de hand van deze indringende biografieën belicht Rau de wankele fundamenten van Europa. De intieme close-ups geven een gezicht aan een continent dat in de geschiedenis al meerdere keren in brokstukken is uiteengevallen. Europa is geen rijk maar een ruïne, zoekend naar een nieuwe ideologie. The Dark Ages is een politieke psychoanalyse van onze tijd.