Met The Book of Sand vindt componist Michel van der Aa een heel nieuw genre uit: de digitale, interactieve liedcyclus. Geïnspireerd door de rol van oneindigheid, doolhoven en spiegels in de fantastische verhalen van Jorge Luis Borges, plaatst Van der Aa je in een ruimte waar alle plaatsen van de wereld gelijktijdig aanwezig zijn. Een jonge vrouw (vertolkt door de Australische popzangeres Kate Miller-Heidke) verzamelt zand dat door een geheimzinnige machine tussen de filmlagen verplaatst wordt. Drie parallel lopende filmlagen onthullen alternatieve gezichtspunten en introduceren nieuwe elementen en personages, waardoor je telkens een ander pad door het verhaal kunt kiezen. Een wonder van interactiviteit waar je steeds naar zult terugkeren. The Book of Sand is toegankelijk als website (thebookofsand.net) en als app (iTunes). De site werkt optimaal in Chrome, Safari en mobiele browsers.
informatie
-
24 uur
‘Het is waar dat ik mijn huis nooit verlaat, maar het is ook waar dat de deuren (die ontelbaar zijn) dag en nacht openstaan voor mens en dier.’ Uit Jorge Luis Borges’ Het huis van Asterion.
Het Holland Festival en de Nederlandse componist Michel van der Aa sloegen de handen ineen voor de ontwikkeling van een interactieve digitale liederencyclus, The Book of Sand, die het publiek kan ervaren als app op de eigen smartphone of tablet en via een website. Van der Aa heeft hiermee een nieuw genre uitgevonden. Door te schakelen tussen verschillende muzikale en visuele lagen bepaalt de kijker zelf hoe hij de voorstelling ziet. Op 31 mei 2015 om 16.00 uur wordt The Book of Sand gelanceerd. Vanaf dat moment gaat de website live en is de app beschikbaar – allebei gratis.
De nieuwe artistiek directeur van het Holland Festival, Ruth Mackenzie, is van plan om digitale kunst een structurele plaats te geven in haar programmering. Michel van der Aa is een kunstenaar die in zijn werk veelvuldig verschillende media combineert en er niet voor terugdeinst om nieuwe ‘formats’, zoals 3D-filmopera, te ontwikkelen. Het festival heeft in het verleden met regelmaat belangrijk werk van Van der Aa gecoproduceerd en getoond, waaronder zijn opera’s After Life (2006) en Sunken Garden (2013).
Van der Aa zet de techniek niet in als gimmick, maar verweeft haar op een natuurlijke manier inhoudelijk en esthetisch in zijn voorstellingen. In de opera One ging een vrouw in psychische nood een virtuoze dialoog aan met haar alter ego op video. In de filmopera Sunken Garden werd een surrealistische onderwereld betreden middels driedimensionale filmbeelden. Ook was er een belangrijke rol weggelegd voor door de personages met hun smartphone gefilmde scènes: een eigentijdse manier om een deel van het verhaal te presenteren, die bovendien nieuwe narratieve mogelijkheden bood. Deze mogelijkheden zijn in The Book of Sand verder ontwikkeld.
Het script en de muziek van The Book of Sand zijn geïnspireerd op ideeën en thema’s rondom het begrip oneindigheid, en op spiegels en labyrinten die voorkomen in verhalen van Jorge Luis Borges als De Zahir, De Aleph, Het boek van zand, De bibliotheek van Babel en Het huis van Asterion. Het libretto is samengesteld uit fragmenten uit deze verhalen.
De hoofdpersoon is een dertig jaar oude vrouw, gespeeld door de Australische singer-songwriter Kate Miller-Heidke, met wie Van der Aa eerder samenwerkte in Sunken Garden. De vrouw verzamelt zand dat door een geheimzinnige machine tussen de filmlagen verplaatst wordt. Ze begeeft zich naar een ruimte waar alle plaatsen ter wereld, vanuit elke hoek bezien, gelijktijdig aanwezig zijn. ‘Wie daar naar binnen kijkt, kan in één blik op één moment alles in het universum zien, vanuit elk mogelijk perspectief, zonder vervorming, overlap of verwarring.’ (Jorge Luis Borges).
The Book of Sand wordt verteld door middel van drie verschillende lagen film en begeleidende muziek. Door te schakelen tussen de lagen kan de kijker zelf zijn route door de liederencyclus bepalen. Elk van de lagen introduceert nieuwe, andere invalshoeken. Het vocale aandeel van Kate Miller-Heidke is in iedere laag hetzelfde, de begeleiding is steeds anders. Alter ego’s van de protagonist, die Van der Aa vaker in zijn werk laat opstaan, verschijnen in de drie lagen en reageren op elkaar.
Muzikaal is de eerste laag intiem, abstract en elektronisch. De tweede laag is het meest popachtig, met beats, elektronica en koor. De derde laag is a capella, met alleen een twaalfstemmig koor – het Nederlands Kamerkoor – en de solopartij van de hoofdpersoon. Na een bepaalde tijd keert de film terug naar zijn begin, en kan de toeschouwer nieuwe verhaalelementen ontdekken door nu een ander traject door de cyclus af te leggen. De muziekfragmenten gaan naadloos in elkaar over wanneer de kijker van de ene laag naar de andere switcht.
Met The Book of Sand presenteert het Holland Festival een innovatieve voorstelling die de grenzen verkent van traditionele podiumkunsten en hedendaagse digitale innovaties.
