Tarab Cuts

‘In de Arabische cultuur wordt het samengaan van muziek en gevoelstransformatie belichaamd door het begrip Tarab, dat misschien geen exact equivalent heeft in westerse talen.’ Dit meldt

Dr. A.J. Racy in zijn boek The Culture and Artistry of Tarab. 

In 2011 werd John Butcher door de curatoren van de New Yorkse live-art-biënnale Performa gevraagd een stuk van 15 minuten te componeren geïnspireerd op bovenstaand concept. Het werk zou onderdeel worden van de vijf uur durende performance Visiting Tarab, bedacht en geprogrammeerd door de Libanese musicus Tarek Atoui, als een hedendaags antwoord op de klassieke Arabische muziek uit de enorme privécollectie (7000 78-toerenplaten uit de jaren 1903-1950) van Kamal Kassar in Beiroet.

Butcher schreef Tarab Cut voor sopraan- en tenorsaxofoon plus een meersporenopname, afgeleid van een aantal van deze schellakplaten. In het live-playback-aandeel zijn elementen verwerkt van de solistische ney, ud en viool, en van soefipercussie en -zang. Butcher heeft het stuk inmiddels verscheidene malen uitgevoerd; als onderdeel van Atoui’s project in New York, in Sharjah (Verenigde Arabische Emiraten), in The Serpentine Gallery in Londen en – als afzonderlijk werk – op het Huddersfield Contemporary Music Festival. Out Of The Machine vroeg Butcher vervolgens om het werk uit te breiden tot concertlengte, en dat resulteerde in Tarab Cuts. Butcher nodigde percussionist Mark Sanders uit om met hem samen te werken, en de première van Tarab Cuts vond 21 februari van dit jaar plaats in Bristol.

Het begrip Tarab is geworteld in de Arabische klassieke muziek van voor 1930. In brede kring wordt verondersteld dat het daarna verwaterd en verdwenen is – hoewel ook beweerd wordt dat de essentie van Tarab bewaard is gebleven in Egyptische soefizang. Butcher haalde zijn inspiratie voor Tarab Cuts uit de typerende kwaliteiten van Tarab, maar de compositie is geen poging om deze muziek te kopiëren. Tarab Cuts vormt een interactie, over decennia en culturen heen, die een intrigerend licht werpt op de hedendaagse muziekpraktijk van John Butcher en Mark Sanders; een ontmoeting tussen verre stemmen en die van henzelf, op zoek naar zowel gemeenschappelijk als onbekend terrein. 

John Butcher is een van de productiefste en veelzijdigste performers en makers in de scene vandaag de dag. Door zijn inzet voor de ontwikkeling van de saxofoon heeft hij de klankmogelijkheden en het bereik ervan daadwerkelijk uitgebreid. In Tarab Cuts zet hij het onderzoek voort naar improvisatiemethodes in relatie tot de oude compositorische en religieuze kwaliteiten van soefimuziek en Tarab.