Ga naar de hoofdcontent

Zoals biologen de jungle intrekken om naar zeldzame diersoorten te zoeken, zo struint Arturas Bumšteinas de steden en dorpen van Europa af op zoek naar orgels. De jonge Litouwse componist en kunstenaar noemt het zelf een orgelsafari. Met zijn opnameapparatuur legt hij de klank vast van allerlei soorten en maten orgels, om vervolgens in het Amsterdamse Orgelpark muzikaal verslag uit te brengen van zijn reis. Maar niet zoals een reporter dat zou doen. Bumšteinas, maker van geluidslandschappen die raken aan de musique concrète uit de jaren vijftig en de hedendaagse ambient en noise, verweeft samen met drie gastmuzikanten zijn koffer vol orgelsamples in een spannend spel met hun elektronica en de instrumenten die zij aantreffen op het Orgelpark. Tentoonstelling Tijdens de voorstelling kan het publiek vrij rondlopen en de tentoonstelling bekijken van aan de ‘orgelsafari gerelateerde’ audiovisuele kunststukken.

Zoals er zeldzame en exotische dieren bestaan, die men niet op iedere straathoek tegen het lijf kan lopen maar moet opzoeken in een dierentuin of in andere klimaatzones, zo bestaan er ook zeldzame en exotische muziekinstrumenten – zo bestaan er zelfs zeldzame en exotische varianten van een instrument dat vrijwel overal kan worden aangetroffen, zoals het orgel. Dat moet ongeveer de redenering geweest zijn van de jonge Litouwse componist en beeldend kunstenaar Arturas Bumšteinas toen hij besloot op ‘orgelsafari’ te gaan. Met zijn opnameapparatuur reisde hij kriskras door Europa en legde de klanken vast van talloze orgels, variërend van tamelijk gewone tot zeer bijzondere exemplaren; in juni 2010 doet hij Amsterdam aan om in het Orgelpark muzikaal verslag uit te brengen van zijn reis.

Arturas Bumšteinas (1982) studeerde van 2001 tot 2007 aan de Litouwse Academie voor Muziek en Theater, waaraan hij in de richting compositie de graad van master behaalde. Hij voltooide een aantal partituren voor ensembles en orkesten in verschillende bezettingen, maar Bumšteinas' voornaamste interesse lijkt vooral uit te gaan naar projecten op het grensvlak tussen disciplines en technieken, en in een omgeving waarin allerhande aspecten van het kunstwerk niet definitief zijn vastgelegd. Zo heeft hij een reeks cd's met elektroakoestische muziek uitgebracht en initieerde hij samen met de Amerikaans-Japanse dichter Jesse Glass het multimediale evenement Antiradical Opera, op een libretto dat via negentiende-eeuwse kranten een episode rond de moord op Abraham Lincoln reconstrueert. Samen met kunstenares Laura Garbštienė vormt hij sinds 2002 het duo G-Lab, waarin de kruisbestuiving tussen beeld en geluid gestalte wordt gegeven in videokunst, audiovisuele installaties en performances. Ook was Bumšteinas een van de oprichters van het laptop-kwartet Twentytwentyone, een jong gezelschap dat zich toelegt op uitvoeringen van grafische of aleatorische partituren uit de 20e en 21e eeuw, maar dat ook niet-muzikale materialen verklankt, zoals architectonische ontwerpen en beeldende kunst. Dit ensemble, dat in 2007 al eens op het Holland Festival te zien was, benadrukt dat hun optredens als concerten beschouwd kunnen worden, maar ook als multimediale tentoonstellingen.

Die dubbelzinnige houding, of die weigering om te kiezen voor de beperkingen van een kunstzinnige categorie, kenmerkt ook het solowerk van Bumšteinas, dat hij vaak presenteert in installaties. Zijn geluidslandschappen staan bewust in de traditie van de musique concrète en de elektronische experimenten van de jaren 40 en 50 – op sommige foto's heeft de componist overigens wel iets weg van een jonge Stockhausen –, maar verhouden zich ook tot eigentijdse ambient en noise; kenmerkend zijn het overlappen van verschillende tempolagen en het doorlopen van allerlei bewerkingen die de veelzijdigheid van het bronnenmateriaal tonen, in een spel met de continuïteit tussen akoestisch en elektronisch geluid. Ook na afloop van zijn Europese orgelsafari, met zijn koffer vol orgelsamples, zal Bumšteinas volop de gelegenheid te baat nemen om dat spel te spelen, waarbij hem behalve zijn elektronica tevens de verschillende bijzondere orgels van het Orgelpark ter beschikking staan.

Credits

orgel Arturas Bumšteinas, Goska Isphording elektronica Arturas Bumšteinas harmonium Anton Lukoszevieze cello Anton Lukoszevieze kanklės Anton Lukoszevieze laptop Antanas Dombrovsky