Stadium

Mohamed el Khatib is de zoon van een arbeider in een ijzergieterij; hij heeft zich lange tijd enigszins voor zijn afkomst geschaamd, maar eigenlijk vooral omdat zijn vader zo’n grenzeloze passie voor

voetbal tentoonspreidde. Hoogste tijd om zich daar nu mee te verzoenen: met Stadium duikt Khatib in de wereld van de voetbalsupporter. Zijn eigen nieuwsgierigheid naar mensen die in het dagelijks bestaan langs elkaar heen leven, vormt voor Khatib altijd het uitgangspunt van zijn werk. Benieuwd als hij is naar wat er gebeurt als die gescheiden werelden elkaar ontmoeten, maakt hij een soort documentair theater, waarbij die dagelijkse werkelijkheid theatraal materiaal wordt. Door heel dicht op de huid te gaan zitten van zijn hoofdpersonen, creëert Khatib bijzondere en intieme portretten. Al eerder stonden op deze manier ontmoetingen centraal met onder anderen een werkster, een schapenhouder, een kiezer van het Front National en een marinier. 

Ook in het veel grootschaliger project dat Stadium is en waar Khatib een groep van 53 supporters van Racing Club de Lens op toneel brengt, blijft deze aandacht voor het individu overeind. Gevangen in gedrag dat zich volgens vaste rituelen en vaste patronen ontwikkelt, wordt duidelijk hoe tussen het individu en de groep spanningen optreden. Khatib onderzoekt in Stadium welke passie mensen bezielt als ze gedurende een afgebakende tijd, tijdens een wedstrijd of een voorstelling, hun aandacht zo in een en dezelfde richting sturen. Met als centrale vraag wat ‘het’ publiek nu eigenlijk is: wat is het verschil tussen een theater- en een voetbalpubliek, afgezien van het tenue? Of het nu een menigte is die zich verzamelt voor een concert van de Rolling Stones of voor een sportwedstrijd: in beide gevallen gaat het om gereguleerde ‘ceremonies’ met hun eigen vaste codes. 

De supporters van RC Lens hebben van oudsher de reputatie het beste publiek van Frankrijk te zijn. Om te weten wat het betekent als een publiek zijn kookpunt bereikt, moet men plaatsnemen op de tribunes van het immense Stade Félix Bollaert en daar de sfeer proeven: het harmonieorkest, de dansende mascottes, de zee van ‘sang et or’, (‘bloed en goud’, de kleuren van RC Lens), de klanken van het clublied Les Corons' dat eer betuigt aan het mijnverleden van de club en de streek. In dit gebied met zo’n beetje de slechtste gezondheidsindicatoren van het land - met een hoog percentage werkloosheid, alcoholisme, zelfmoorden - kan de passie voor voetbal ver gaan. 

Khatib oordeelt niet. Hij laat de mannen en vrouwen zelf op het toneel aan het woord, wanneer zij zich verzamelen rond Momo’s patatkraam, beroemd geworden door de film Bienvenue chez les Ch'tis. Zoals de 84-jarige Yvette, die sinds 1977 supporter is: ‘Ik heb nog nooit een wedstrijd overgeslagen. In 1997 zei mijn echtgenoot dat hij er niet meer tegen kon. Niet tegen mijn voetbal, niet tegen de aanblik van ons in geel en rood gehulde huis. Hij zei: ‘nu moet je kiezen: mij of het voetbal’. Ik heb zonder aarzelen RC Lens gekozen.’ 

Met Stadium tekent Khatib een soort antropologische kaart van de ontmoetingsplek die het stadion in wezen is. In een raak onderzoek naar de definitie van ‘publiek’ fileert hij daarbij alle stereotypen. Tegelijkertijd brengt Mohamed el Khatib met Stadium een waardig eerbetoon aan de grote supporter die zijn vader is. Zelf was Khatib geen onverdienstelijk voetballer.