Sketches/ Notebook

Na het monumentale en prijswinnende Built to Last uit 2012 wilde de Amerikaanse choreograaf Meg Stuart iets compleet anders. In Built to Last - een samenwerking met de Münchner Kammerspiel, toen onder artistieke leiding van Johan Simons - werkte ze voor het eerst met bestaande klassieke en hedendaagse composities. Deze vormden de soundtrack voor een indrukwekkende reis van vijf performers door de geschiedenis en mogelijke toekomst van de dans.

Het nieuwe project moest iets kleins worden, experimenteel, vrij van concrete doelstellingen en vastomlijnde kaders. Annemie Vanackere, intendant bij het Berlijnse HAU Hebbel am Ufer, bood haar hulp aan. Vanackere volgt Stuart al vanaf het begin van Stuarts Europese carrière en is een van haar mentoren. Ze bood Stuart en haar dansers HAU 3 als atelier aan. Bovendien kregen ze carte blanche. In de zolderzaal van HAU kon de improvisatiespecialiste enkele maanden ongestoord haar gang gaan. Dit vormde het begin van een nieuwe samenwerking tussen het Berlijnse theater en Stuarts in Brussel gehuisveste organisatie Damaged Goods. 

Het eerste wat Stuart deed, was andere kunstenaars om zich heen verzamelen. Ze nodigde kostuumontwerpster Claudia Hill, muzikant Brendan Dougherty en video artiest Vladimir Miller uit om samen met haar te werken aan een performance waarbij, verscheidene kunstdisciplines elkaar ontmoeten en samensmelten in een zoektocht naar discipline-overschrijdende samenwerkingsverbanden. Dit werd Sketches/Notebook.

Uitgangspunt van de voorstelling is het idee van een notitieboek met lege pagina’s, dat gestaag gevuld wordt met schetsen en droedels. De vier kunstenaars en vijf performers laten door middel van hun ‘collectieve creatie’, zoals Stuart het noemt, een serie vignetten ontstaan. Deze scènes vertellen geen eenduidig verhaal, maar tonen een reeks innerlijke conflicten en emoties. Daarmee blijft de choreografe trouw aan haar eigen ontwikkelde hypermoderne dansidioom. Kenmerkend voor haar choreografieën zijn op improvisatie gebaseerde bewegingen, vaak spookachtig, rauw maar tegelijkertijd ook opvallend speels.

Sketches/Notebook wordt in recensies ‘een speeltuin’ genoemd, en ‘een feest’. Het is inderdaad een vrijplaats waar beeld, beweging, geluid, kostuums en licht de bouwstenen zijn voor een collage aan warmbloedige scènes. De performers glijden van een helling, draaien, rollen, zwaaien met de armen, ze veranderen met zijn allen in een vormloze mensenmassa, dansen met een koebel en trekken om de zoveel minuten nieuwe kostuums aan. 

Stuart thematiseert het proberen zelf, het zoeken naar nieuwe vormen en nieuwe samenwerkingsverbanden. Ze wil graag zichtbaar maken waaraan het volgens haar ontbreekt in de huidige tijd, namelijk ‘de vrijheid om dingen open te breken, ondanks een collectief verlangen naar gemeenschappelijkheid.’ Niet voor niets is het eerste deel van de performance van een aanstekelijke naïviteit. Dit toont het plezier van de zoektocht die Stuart en haar groep afgelegd hebben daar in de bovenste zaal van HAU. Het resultaat is deze bejubelde, intieme – publiek zit op de speelvloer, zo dicht op de spelers als mogelijk – en hartverwarmende voorstelling, die sinds de creatie aan een internationale tournee bezig is. 

In 2014 riep het Duitse danstijdschrift TANZ Meg Stuart uit tot choreograaf van het jaar. Als reden noemden ze de onuitwisbare indruk die haar drie laatste voorstellingen maakten: naast Built to Last zijn dat Hunter (2014), haar eerste avondvullende solo en meest persoonlijke werk tot dusver, en het aanstekelijke experiment van Sketches/Notebook.