Ga naar de hoofdcontent

Begin vorige eeuw leefden mensen op Java veelal in armoede. Ze zochten hun toevlucht tot de Javaanse mystiek, in het bijzonder tot de rituelen die een mens rijk maken. Setan Jawa (‘Javaanse duivel’) toont het verhaal van een arme man die verliefd wordt op de dochter van een aristocratische familie. Hij sluit een pact met de duivel. Deze maakt hem rijk, zodat hij met haar kan trouwen. Maar de prijs voor dit geluk is hoog. Regisseur Garin Nugroho – van wie onder andere Opera Jawa te zien was in het IFFR – heeft zich voor deze nieuwe zwijgende dansfilm laten inspireren door de donkere sfeer en stijl van klassieke films als Nosferatu en Metropolis. De live soundtrack wordt uitgevoerd door Rahayu Supanggah Gamelan Orchestra en het Nederlands Kamerorkest en is gecomponeerd door Rahayu Supanggah, die eerder samenwerkte met Robert Wilson, en Iain Grandage. Een magisch-realistisch meesterwerk uit de moderne Indonesische cinema. Programmaboek

Na regionale focussen op Turkije en omliggende landen (2015) en op de rafelranden van Europa (2016) is er dit jaar speciale aandacht voor muziek uit Indonesië. In dit land bestaan veel stijlen en genres op een fascinerende wijze naast elkaar. Hieruit tonen we een selectie van eigentijds werk. Van noise uit de straten van Yogyakarta en opzwepende folk uit het streng islamitische Aceh tot hedendaagse Indonesische componisten die schrijven voor westers instrumentarium. We tonen grensoverschrijdende samenwerkingen tussen kunstenaars uit verschillende hoeken van de archipel. Rahayu Suppangah schreef muziek voor Setan Jawa, een nieuwe zwijgende dansfilm van Garin Nugroho. In Ruang Suara werken hedendaagse Indonesische componisten en musici samen met Ensemble Modern uit Frankfurt. In Paradiso presenteren we A Night in Indonesia, met de nieuwste muziek uit de Indonesische underground, waaronder het geëngageerde EDM-duo Filastine & Nova Ruth en de akoestische metal van Senyawa. Tijdens Holland Festival Proms kan het publiek de Temple of Time van de Indonesisch-Nederlandse componiste Sinta Wullur betreden, evenals een nieuwe installatie over censuur door beeldend kunstenaar Jompet Kuswidananto. In de context­programmering wordt ingegaan op onderwerpen als de Javaanse mystiek en de gezamenlijke Nederlandse en Indonesische geschiedschrijving. Ontdek het geluid van hedendaags Indonesië. Na regionale focussen op Turkije en omliggende landen (2015) en op de rafelranden van Europa (2016) is er dit jaar speciale aandacht voor muziek uit Indonesië. In dit land bestaan veel stijlen en genres op een fascinerende wijze naast elkaar. Hieruit tonen we een selectie van eigentijds werk. Van noise uit de

Lees minder

Setan Jawa van regisseur Garin Nugroho kent vele inspiratiebronnen. Een daarvan zijn klassieke, Duitse zwartwitfilms als Nosferatu (Friedrich Wilhelm Murnau, 1922) en Metropolis (Fritz Lang, 1927). Een andere inspiratie is wajang: Indonesisch

Setan Jawa van regisseur Garin Nugroho kent vele inspiratiebronnen. Een daarvan zijn klassieke, Duitse zwartwitfilms als Nosferatu (Friedrich Wilhelm Murnau, 1922) en Metropolis (Fritz Lang, 1927). Een andere inspiratie is wajang: Indonesisch

schaduwpoppenspel dat doorgaans vergezeld gaat van gamelanmuziek. De traditionele maar nog altijd populaire wajangvoorstellingen worden door velen gezien als voorloper van de film, vanwege de manier waarop verhalen verteld worden door schaduwen van poppen op een groot wit scherm. Voor Nugroho zijn deze schaduwen een vorm van magisch-realisme, ze bestaan ergens tussen de werkelijkheid en de schaduwwerkelijkheid. Die schaduwwerkelijkheid ziet Nugroho als een wereld op zich, waar kleur bestaat uit een eindeloze hoeveelheid grijstinten. In zijn film Opera Jawa (2006), die later werd bewerkt tot een theatervoorstelling, vertelde Nugroho een klassiek verhaal uit de wajang-traditie. Met Setan Jawa, een zwijgende dansfilm, in zwartwit, begeleid door live gamelanmuziek, gaat hij een stapje verder.

 

Een andere inspiratiebron die Nugroho en art director Ong Wahyu noemen is de schilder Tjitro Waloejo (1912-1990). Deze stond bekend om zijn schilderijen van pesugihan in de jaren 40 en 50 van de vorige eeuw. Pesugihan komt uit de Javaanse mystiek en is een ritueel om een wens in vervulling te laten gaan door een pact met de duivel te sluiten. Meestal gaan die wensen over geld, macht of liefde. In de jaren waarin Waloejo zijn bekendste werk maakte, na de Nederlandse en Japanse bezetting en de onafhankelijkheidsoorlog, heerste er grootte armoede op Java. Pesugihan was toen een populaire toevlucht. 

 

De Javaanse componist Rahayu Supanggah schreef in samenwerking met Australiër Iain Grandage een nieuwe soundtrack bij de film: Suppangah nam de gamelanmuziek voor zijn rekening, Grandage voegde een orkestpartij toe. Supanggah staat bekend om zijn populaire en moderne gamelancomposities. Op de wereldpremière in februari 2017 tijdens de Asia Pacific Triennial of Performing Arts in Melbourne wordt deze soundtrack live gespeeld door Supanggahs eigen gamelanorkest samen met het Melbourne Symphony Orchestra. Tijdens de uitvoering op het Holland Festival zal het Nederlands Kamerorkest de plek van die laatste innemen.

Lees minder

Credits

regie Garin Nugroho muziek Rahayu Supanggah, Iain Grandage assistent muziek Setyawan Jayantoro muziek opgevoerd door Rahayu Supanggah Gamelan Garasi Seni Benawa, Nederlands Kamerorkest productie Jala Adolphus, Rina Damayanti tour manager Fafa Utami producenten Garin Nugroho Workshop, Turning World: Kate Ben-Tovim coproducenten Asia TOPA - Arts Centre Melbourne, Melbourne Symphony Orchestra, Esplanade Theatres on the Bay, Singapore director of photography Teoh Gay Hian choreografie Danang, Agung 1e regieassistent Winaldo Artaraya Swastika 2e regieassistent Arif script-continuïteit Acho script assistent William assistent productie David Natsumi G., Ade Mindarwan assistent camera Aan Malik camera boy Jason gaffer Imam Yudha Permana cast Asmara Abigail, Heru Purwanto, Dorothea Queen, Luluk Ari Prastyo, Danang Pamungkas, Anggono Kusumo W, Bambang Besur, Ibnu Sukodok, Rusini, M. Fathan Irsyad, Kristiyanto, Adriana, Adi Nugroho, Matheu Mergans, Otniel Tasman, Ari Yandhi art director Ong Wahyu, Edy Wibowo kostuums Retno Damayanti editor Andhy Pulung, Dodi Chandra line producer Fafa Utami, Nova Teguh productie designer Ong Wahyu art crew Rifat Satya, Candra Brow, Septian Gemboel, Faruq Dhanu, Paicong kleding Ruri Widiarto, Anggit Tyaswari, Ari Yandhi licht Agus Bagong dolly operator Madin lighting guard Karman art driver Pak Rebo