Een litteken.
Een spoor van iets dat je is overkomen. Een kwetsuur. Een wond. Een snee.
Extern – het openen van de huid, de grens van je lichaam. Intern – een geheim dat in je brandt.
Alle littekens – als gevolg van trauma, van een schok voor het systeem - verbreken de continuïteit. De huidlagen moeten opnieuw herkennen hoe ze stabiliteit kunnen brengen, hoe ze de wond kunnen sluiten en optimale re-growth kunnen bevorderen.
Een litteken bestaat uit ander weefsel dan een gezonde huid. Het is minder flexibel en minder sterk. Het verandert de complexe configuraties van gewrichten, spieren en bindweefsel. Het genezingsproces hangt af van de kenmerken van de verwonding, individuele aanleg en nazorg. Soms groeit een litteken naar binnen en diep het lichaam in, tot ver van de oorspronkelijke wond.
Dit jaar is het Holland Festival programma in Frascati samengesteld onder de noemer “Litteken”. Scar is een fysiek feit, geen symbool of metafoor. Want alle littekens nemen vleselijke vorm aan, werken in op het lichaam.
Deze performatieve kwaliteit van littekens verbindt alle kunstwerken die in dit programma bij elkaar komen.
Dans- en theatervoorstellingen, beeldende kunst, lezingen, ceremonies - ze laten allemaal littekens van verschillende oorsprong spreken. Ze verhalen over seksueel geweld, ziekte, onzichtbaarheid, racisme en transgenerationeel trauma. Ze laten beelden ontstaan - poëtisch, scherp en ontroerend.
Met dit programma willen we het belang van littekens erkennen in hun persoonlijke, politieke en spirituele manifestaties. We willen luisteren naar wat littekens ons influisteren en ruimte houden voor resonantie.
Littekens, als sporen van overleving, worden de transcriptie van het leven – met de pijn, het plezier en het aanhoudende streven naar transformatie. Maar sommige littekens zijn er nog niet, als de wond te diep is en het genezingsproces nog niet is begonnen. Hun afwezigheid wordt dan heel indringend.
Soms dragen we littekens, ook al waren het onze voorouders die direct geraakt werden. Deze overgeërfde sporen zijn net zo echt. Genezen betekent niet vergeten. Herstel wist een barst niet uit. Het lichaam vindt nieuwe manieren om door te gaan.
Elk litteken is uniek en het archief waarin het lichaam het opslaat ook. Met dit programma willen we de schoonheid, kracht en ambiguïteit van littekens vieren en verschillende kunstwerken laten schitteren door de gebrokenheid van de geschiedenis en de actualiteit van geweld, door de kwetsbaarheid van ons lichaam en de sensitiviteit van intermenselijke verbindingen.
We nodigen je uit om je eigen littekens te omarmen en ze je navigatie en steun te laten worden.
Kasia Tórz
Untitled [Smile], Monika Mamzeta, 2003