Requiem for a dying planet is geen vervolg op Al Gore’s klimaatfilm, maar de poëtische titel bij een al even poëtisch project rond cineast Werner Herzog. De onwaarschijnlijke combinatie van een traditioneel Sardijns vocaal kwintet, een Senegalese zanger/fluitist en een Amsterdamse cellist tekende voor een originele filmscore bij delen uit Herzogs films The White Diamond en The Wild Blue Yonder. Cellist Ernst Reijsiger zorgt samen met Tenore e Cuncordu de Orosei en Mola Sylla voor een fijn filigraan-werk van klanken bij Herzogs beeldvertellingen. Muziek speelde altijd al een centrale rol in het werk van Herzog. Zowel in zijn documentaires als in de fictie vormt de soundtrack een integraal onderdeel in het creatieve proces.
data
za 16 juni 2007 22:30
informatie
-
Duur voorstelling niet bekend (zonder pauze)
Requiem for a dying planet
Klanken bij twee films van Werner Herzog
The White Diamond en The Wild Blue Yonder
Muziek heeft altijd een grote rol gespeeld in het leven van filmregisseur Werner Herzog. Het is nooit bijzaak geweest, maar altijd een integraal onderdeel van elke creatie, of dat nu een speelfilm is of een documentaire.
In 2004 bracht Werner Herzog, op zoek naar zeer specifieke muziek voor de documentaires The Wild Blue Yonder en The White Diamond, een bezoek aan Stefan Winter in München. Stefan Winter liet hem werk horen van kunstenaar Ernst Reijseger, onder meer Colla Parte, Colla Voche, Janna. Werner Herzog had gevonden wat hij zocht: ‘Ik wil beelden en geluid gebruiken op een manier die je nog niet eerder hebt ervaren.’ Dit leidde tot opmerkelijke opnamesessies in Parijs, Ludwigsburg en München. Werner Herzog smeedde daarop samen met de Nederlandse cellist Ernst Reijseger, de Senegalese zangeres Mola Sylla en de Voches de Sardinia, genaamd Tenore e Concordia de Orosei, en een aanvankelijk onwaarschijnlijke assemblage tot een krachtig, uniek en buitengewoon werk. Door dit werk vervolgens samen te voegen met oude opnames van Friedrich Händels Dank Sei dir Gott met de alt Emmy Leisner, ontstond er een zeer origineel resultaat: het album met de AudioFilm (d.i. een film voor gesloten ogen) Requiem For a Dying Planet van Stefan Winter, geïnspireerd door het voor Werner Herzog opgenomen werk.
Na een valse start zo’n twintig jaar geleden, hadden Ernst Reijseger en Stefan Winter elkaar in 1996 in München ontmoet. Dat was het begin van een zeer hechte artistieke samenwerking en vriendschap tussen de cellist, componist en uitvoerend kunstenaar Ernst Reijseger en producent Stefan Winter. Ernst Reijsegers debuutalbum als solist werd opgenomen in de Villa Medici in Briosco, in de buurt van Milano. Tijdens de opnamesessies kwamen vrienden van het Italiaanse Jazz Festival Clusone naar Briosco om Ernst Reijseger te horen spelen. Ze hadden een cassette bij zich van de Voches de Sardinna, en Stefan Winter werd nieuwsgierig en wilde meer weten over deze Sardijnse koormuziek. In de daaropvolgende jaren reisden Ernst Reijseger en Stefan Winter samen naar Venetië, en tijdens een speciale Winter & Winter artist meeting traden Tenore e Concordia de Orosei (Voches de Sardinna) en Ernst Reijseger gezamenlijk op in Caffè Quadri op de Piazza San Marco. Het album Colla Voche, geproduceerd op het eiland Sardinië, was het resultaat van deze wonderbaarlijke eerste samenwerking in Venetië. De muzikale reis ging verder, en Ernst Reijseger nam in Bordeaux (Musiques de Nuit invite Winter & Winter) het album Janna op (opgedragen aan zijn dochter) met de Afrikaanse zanger en slagwerker Serigne C.M. Gueye. Andere werken volgden, met Uri Caine (Goldberg Variations), Fumio Yasuda (Kakyoku), the Graewe, Reijseger, Hemingway Trio (Continuum), Stefan Winters Kastanienball en Vittorio Ghielmi's Full Of Colour (een uitstapje naar de gambaklank). Ernst Reijseger speelde ook een belangrijke rol in de sound story Au Bordel, en niet te vergeten in Stian Carstensens Backwards into the Backwoods en met de bijna non-klassieke nieuwe muziekgroep The Amsterdam String Trio in Winter Theme.
In zijn huidige woonplaats Los Angeles ontdekte Werner Herzog enkele van deze wondere werken, en hij was nieuwsgierig naar meer. In Winter & Winter’s showroom in München luisterde hij urenlang naar Ernst Reijseger. Werner Herzog was bezig met de afronding van de documentaires The White Diamond en The Wild Blue Yonder, en de muziek van Ernst Reijseger klopte precies met wat hij in gedachte had voor de soundtrack bij zijn zeer bijzondere verhalen over ruimtevaarttechnicus Dr. Graham Dorrington in Guyana (The White Diamond) en het verhaal over een uitzonderlijke planeet (The Wild Blue Yonder). Ernst Reijseger, Mola Sylla en de Voches de Sardinna maakten samen de klanken en de liederen voor Werner Herzog, en voerden ze ook samen uit.
Ernst Reijseger en Stefan Winter hermixten vervolgens de voor Werner Herzog opgenomen muziek tot een autonoom album met de titel Requiem For a Dying Planet – de naam van het eerste hoofdstuk in The Wild Blue Yonder. Het merendeel van dit album is beïnvloed door composities die oorspronkelijk waren geschreven voor religieuze rituelen om een goddelijke macht te danken, om uiting te kunnen geven aan de tragedie en de schuld van menselijke wezens en het geloof in God. Maar deze religieuze muziek blijft niet zonder commentaar. Ernst Reijseger en Mola Sylla bewerken de religieuze liederen met nieuwe klanken, ritmes en teksten. Requiem For a Dying Planet is niet het geanticipeerde doodslied voor de aarde; de muziek gaat over die prachtige planeet waar het zo mooi zou kunnen zijn en waar we zo hemels zouden kunnen leven, als er maar geen religies bestonden.
Synopsis The Wild Blue Yonder
De film volgt een denkbeeldige onderneming: een groep astronauten cirkelt rond de aarde in een ruimteschip. Zij kunnen niet terugkeren, want onze planeet is onbewoonbaar geworden. Wat daarvan de oorzaak is, blijft open – een totale oorlog, uitbraak van een nieuwe en onbeheersbare ziekte, straling nadat de ozonlaag helemaal verdwenen was, of wat dan ook. De bemanning van het ruimteschip moet op zoek naar een meer gastvrije plek, ergens daar in de ruimte, en lanceert vanuit de laadruimte een verkenner, Galileo. Maar Galileo moet, nadat het uiterst verontrustende data heeft teruggezonden – op een zelfmoordmissie worden gestuurd.
Zonder dat we het wisten, hebben we tientallen jaren lang bezoek gehad van bezoekers uit de ruimte. Die bezoekers waren afkomstig van een planeet die was ondergedompeld in water, The Wild Blue Yonder, en hun pogingen om op aarde een nieuwe gemeenschap te stichten zijn tot nu toe niet erg succesvol geweest. Deze film wordt on‑screen verteld door een van de bezoekers, Brad Dourif. In woorden en sprekende beelden laat hij zien hoe onze pogingen ergens in de ruimte een nieuw thuis te vinden, gedoemd zijn te mislukken. Hij legt uit hoe er in het verleden, toen Aarde met uitsterven werd bedreigd, een bemande verkenner op uit was gestuurd om in de ruimte te zoeken naar een alternatief thuis. Die is daar niet in geslaagd.
Herzog gebruikt voor zijn ruimtefantasie buitengewone muziek en beelden om een denkbeeldig scenario te creëren, met een hartstochtelijke subtekst die ons waarschuwt dat we ons meest kostbare en onvervangbare bezit – onze planeet – moeten beschermen.
Statement van Werner Herzog
‘Astronauten verloren in de ruimte, het geheime Roswell-object opnieuw onderzocht, een alien die ons alles vertelt over zijn thuisplaneet de Wild Blue Yonder, waar de atmosfeer bestaat uit vloeibaar helium en de hemel bevroren is – het maakt allemaal deel uit van mijn science‑fiction fantasie.’