Rage d'amours

"Rob Zuidam legt zo’n scherp oor voor harmonie aan de dag en zo’n grote verbeeldingskracht voor compositorische en instrumentale combinaties dat deze partituur je volledig in de ban houdt." Anthony Tommasini (New York Times)

Na het schrijven van zijn tweede opera Rage d’amours is Rob Zuidam volgens de New York Times ‘a composer to reckon with’. Deze opera beleeft zijn Europese première bij de Nederlandse Opera tijdens het Holland Festival en werd gemaakt in opdracht van het Boston Symphony Orchestra. Rage d’amours wordt samen met de McGonagall-Lieder uitgevoerd door De Nederlandse Opera. De regie is in handen van Guy Cassiers en Reinbert de Leeuw dirigeert het ASKO Ensemble en het Schönberg Ensemble.

Rage d’amours gaat over liefde, dood en necrofilie: tijdens zijn leven wist de losbandige Filips de Schone (Philippe le Beau) voortdurend aan de aandacht van zijn vrouw Johanna te ontsnappen. Maar na zijn dood liet zij hem niet meer los. De rest van haar leven bracht Johanna door als een waanzinnige: in een kerker die uitzicht bood op het praalgraf van haar overleden geliefde. Nog dagelijks hoort men hoe zij Filips liefdevol toespreekt. Aan het einde van de opera komt de geest van Filips tot leven en zingt met Johanna een liefdesduet. Rage d’amours is, in de woorden van Zuidam, ‘een soort essay over passie, over de strijd tussen de seksen.’ In zijn werk wordt Johanna de Waanzinnige (Juana la Loca) in haar verschillende levensfasen door maar liefst drie sopranen vertolkt: Claron McFadden, Barbara Hannigan en Young Hee Kim.

Het door Zuidam eveneens geschreven libretto is een bewerking van Spaanse, Latijnse en middeleeuwse teksten en houdt het midden tussen een tragedie en zwarte komedie. Zijn compositie heeft duidelijk sporen van zestiende eeuwse muziek, maar het muzikale idioom is onmiskenbaar hedendaags.

Rage d’amours wordt voorafgegaan door Zuidams McGonagall-lieder, waarin de schoonheid van de Tay Bridge - een Engelse spoorbrug, die na een ramp in de rivier verdwijnt - wordt bezongen. ‘ Alas, Alas, I’m very sorry to say, that ninety-nine lives have been taken away.’ Ook de McGonagall-lieder hebben de verheerlijking van de dood tot centraal thema, maar de lichte, zomerse enscenering is volledig tegengesteld aan de donkere, strenge sfeer van Rage d’amours. De instrumentale delen en de verklanking van kroeggedichten verraden duidelijk Zuidams verleden in de popmuziek.

Het toneelbeeld wordt gedomineerd door projecties en filmbeelden op meerdere schermen tegelijk en door een toneelbrede watervlakte, die symbool staat voor de ‘verdrinkende mens’, het verbindende element tussen de beide werken.

Voor het Holland Festival is Rob Zuidam geen onbekende. Zijn eerste opera Freeze - gebaseerd op het levensverhaal van Patricia Hearst - werd in 1994 gerealiseerd in coproductie met het Staatstheater Braunschweig. Naast zijn werk als componist is Zuidam ook actief als muziekessayist voor onder meer NRC Handelsblad. Regisseur Guy Cassiers, eerder in het festival aanwezig als regisseur van Op zoek naar de verloren tijd maakt met Rage d’amours zijn operadebuut.