Proces – Holland Festival

‘Iemand moest Josef K. belasterd hebben, want zonder dat hij iets kwaads had gedaan, werd hij op een morgen gearresteerd.’ Met deze legendarische zin begint Het proces (1925) van Franz Kafka. De Poolse regisseur Krystian Lupa – leermeester van onder anderen Krzysztof Warlikowski – maakt een filmische voorstelling op basis van deze beklemmende roman, brieven en dagboeken van Kafka. Dat doet hij in een tijd waarin de ultraconservatieve regering in Polen het land in kafkaëske situaties leidt. Op grond waarvan wordt Josef K. gearresteerd? Is hij schuldig? Hij weet het zelf op een gegeven moment ook niet meer. Met video, een grote cast en zijn kenmerkende oog voor de hypocrisie van de mens toont Lupa de actualiteit van Kafka’s werk. download het programmaboek

De bekroonde Poolse regisseur Krystian Lupa staat op het Holland Festival met Proces. Deze filmische, vijf uur durende theaterervaring is een scherpe kritiek op de opkomst van extreem nationalisme

in Polen. Aan de basis van de voorstelling ligt Het Proces (1925), de iconische roman van Franz Kafka, aangevuld met fragmenten uit Kafka’s brieven en dagboeken. Proces toont een paranoïde wereld waarin de hoofdpersoon, de naïeve bankbeambte Josef K., op een morgen wordt gearresteerd voor een onduidelijke misdaad. K. gelooft in de kracht van het recht, maar hij belandt in een surreële spiraal van ondoorgrondelijke procedures, kille bureaucratie en absurde regels. Alles wat K. inbrengt om zijn onschuld te bewijzen, wordt op een bizarre manier tegen hem gebruikt en hij raakt verstrikt in een net van krankzinnige aantijgingen. Moegestreden laat K. zich uiteindelijk wegvoeren en executeren. Zijn ‘misdaad’ blijft een mysterie. Mede dankzij de grote invloed Kafka’s werk, ontstond er na zijn dood een nieuw bijvoeglijk naamwoord: kafkaësk, ‘beklemmend en vervreemdend, zoals de sfeer in de romans van de schrijver Franz Kafka.’

Lange tijd hield Lupa zich verre van Kafka. Omdat hij naar eigen zeggen bang van hem was. ‘Ik was bang voor zijn negativiteit, zijn kracht, zijn depressie, zijn nihilisme. Ik maak geen voorstelling om te zeggen dat alles aan deze wereld fout is. Ik maak voorstellingen die de mogelijkheid van positief denken overbrengen. Maar Kafka is een van de weinige schrijvers, misschien wel de enige, wiens werk verraderlijk narratief is en tegelijk een extreme radicaliteit bezit. Dat is een mysterie dat de moeite van het uitzoeken waard is.’ Lupa is verantwoordelijk voor de regie, bewerking, scenografie en het lichtontwerp van de voorstelling. Typerend voor Lupa’s stijl is het transparante spel waarbij de acteurs bijna volledig samenvallen met hun rol, zodat de kleinste psychologische nuances en tegenstrijdigheden zichtbaar worden.

Lupa startte de repetities voor Proces in 2016 met een ander gezelschap, Teatr Polski in Wrocław. Deze werden abrupt afgebroken, toen een nieuwe artistiek directeur werd aangesteld die meer in de pas liep met de ultraconservatieve regering. Met steun van diverse theaters in Polen en het buitenland wist Lupa zijn voorstelling toch te realiseren, terwijl de opkomst van radicaal nationalisme en extreemrechtse politiek zijn land in toenemende mate in kafkaëske situaties bracht. Een tendens die zich voortzet. Het resultaat is Proces. Met videoprojectie, een zeventienkoppige cast en zijn scherpe oog voor hypocrisie toont Lupa de actualiteit van Kafka’s werk. Wat als de fictie van Kafka werkelijkheid wordt?

Lees minder

Credits

van Franz Kafka vertaling (Pools) Jakub Ekier regie, adaptatie, scenografie, licht Krystian Lupa kostuums Piotr Skiba muziek Bogumił Misala video, licht Bartosz Nalazek animaties Kamil Polak make-up, haar Joanna Tomaszycka, Monika Kaleta glosses Krystian Lupa, Marta Zięba, Marcin Pempuś, Adam Szczyszczaj, Małgorzata Gorol, Radosław Stępień, Andrzej Kłak dramaturgische samenwerking, regie-assistent Konrad Hetel, Radosław Stępień video-assistent, cameraman Natan Berkowicz kostuum-assistent Aleksandra Harasimowicz porno boek illustratie, portret van de advocaat Andrzej Kłak Titorelli’s verlaten landschap Ninel Kameraz-Kos cast Bożena Baranowska, Maciej Charyton, Małgorzata Gorol, Anna Ilczuk, Mikołaj Jodliński, Andrzej Kłak, Dariusz Maj, Michał Opaliński, Marcin Pempuś, Halina Rasiakówna, Piotr Skiba, Ewa Skibińska, Adam Szczyszczaj, Wojciech Ziemiański, Andrzej Szeremeta, Marta Zięba, Ewelina Żak toneelmeester, cameraman Łukasz Jóźków hoofd productie Anna Czerniawska coördinator, productie assistent Sylwia Merk vertaling (Engels) Dominika Gajewska, Artur Zapałowski ondertiteling Adrianna Książek licht technicus Tadeusz Perkowski geluidstechnici Radosław Symon, Piotr Żyła video technicus Andrzej Lawdański props Mateusz Andracki kleedsters Iryna Kacharava theatertechnici Robert Tomala, Jakub Płoński hoofd producent Nowy Teatr producenten STUDIO teatrgaleria, TR Warszawa, Le Quai Centre Dramatique National Angers Pays de la Loire, Teatr Powszechny coproducenten Kunstenfestivaldesarts, Odéon-Théâtre de l’Europe, Festival d’Automne à Paris, La Filature, Onassis Stegi partner Teatr Polski w Podziemiu mede gefinancierd door Miasto Stołeczne Warszawa

data

informatie

Credits

Deze voorstelling is mede mogelijk gemaakt door