Oedipe

Traditiegetrouw vestigt het Festival de aandacht op vergeten hoogtepunten uit de twintigste-eeuwse operaliteratuur. Oedipe van George Enescu is er daar één van. Enescu was een geniaal kunstenaar, een van de grootste violisten aller tijden, een begenadigd pianist en dirigent, een verlicht pedagoog en onvermoeibare organisator van het ontluikende muziekleven in het Roemenië van de eerste helft van deze eeuw. Waarschijnlijk is het deze universaliteit die het zicht op zijn compositie-arbeid heeft vertroebeld.

Al in 1906 had Enescu het plan opgevat een opera te componeren. Hij nam enkele libretti in de stijl van Maurice Maeterlinck (Pelléas et Mélisande van Debussy) onder handen, legde ze echter weer terzijde. Enkele jaren later zag hij in de Comédie Française de grote Franse acteur Mounet-Sully in de rol van Oedipus. De opvoering maakte diepe indruk op Enescu en hij raakte geobsedeerd door het idee Sophocles' stof tot een opera te maken. Als librettist koos hij de bekende dichter Edmond Fleg, die kort daarvoor de tekst voor de opera Macbeth van Bloch had geschreven. Ze kwamen overeen als basis beide Oedipus-drama's van Sophocles te gebruiken. Oedipe, gecomponeerd in de jaren 1921-'31 - de enige opera die hij zou componeren - is zonder twijfel Enescu's meesterwerk. In tegenstelling tot Stravinsky (Oedipus Rex, 1927), die Sophocles' Oedipus-stof liet 'verstarren' tot een oratorium, maakte Edmond Fleg volop gebruik van de dramatische ingrediënten en schiep een libretto van uitzonderlijke (tragische) kracht. Op basis daarvan componeerde Enescu een veelgelaagde partituur met een grote variëteit aan muzikale middelen, van opgewekte Roemeense volkswijsjes en laatromantische chromatiek tot modernistisch Sprechgesang en het gebruik van kwarttonen toe. Oedipe is een van de twintigste-eeuwse toppers van het genre, in één adem te noemen met Pelléas et Mélisande, Wozzeck en Die Soldaten.