Nocturne

Nocturne is een werk van Tomoko Mukaiyama dat zij creëerde in de nasleep van de tsunami op 11 maart 2011. De installatie bestaat uit twee ‘dode’ vleugels die behoorden tot de muziekschool waar twee

door de Tsunami getroffen scholen van gebruik maakten. Op één van de piano’s heeft Mukaiyama lipstickpigmenten aangebracht als een metafoor voor nieuwe hoop. Zij werd hiertoe geïnspireerd door vrouwen die enkele weken na de ramp weer make-up gingen dragen, een teken dat het dagelijkse leven langzaam weer werd opgepakt. 

Toelichting door Tomoko Mukaiyama:

Drie jaar geleden werd ik gebeld, daags na de tsunamiramp op 11 maart door een curator in Japan met wie we een project zouden uitvoeren. Hij vertelde me dat ze alles kwijt waren. Alles. Families, kinderen, huizen, scholen en hoop; ook de hoop was verloren. Het was voor mij onvoorstelbaar wat er was gebeurd. Ik kon simpelweg de omvang van de tsunamiramp niet begrijpen, niet vastpakken of voorstellen. De curator bleef mij informeren en vertelde op een dag dat hij op een hoek van een straat zeven dode piano’s zag staan, totaal verwoest. Omdat het menselijk leed te groot was om te bevatten, hielp dit beeld me enigszins om voor te stellen wat er was gebeurd. Al die verwoeste pianolichamen waren voor mij een symbool van al het persoonlijke leed dat daarachter schuilde van families, scholengemeenschappen, muziekscholen, theaters en buurthuizen.

De curator vroeg of ik een nieuw project wilde maken. Ondanks dat mensen huis en haard waren kwijtgeraakt, probeerde hij via de beeldende kunst en muziek iets van de verloren hoop terug te vinden in de situatie waarin de hele regio verkeerde.

Ik wilde twee dode piano’s hebben en van daaruit mijn project starten. De curator vroeg aan diverse scholen naar deze verwoeste piano’s, maar hij kreeg veel kritiek. Zij konden niet begrijpen dat hij een kunstwerk wilde presenteren, gemaakt van dode lichamen van piano’s, terwijl er in het hele gebied de lichamen van mensen geborgen moesten worden. Twee maanden later bezocht ik zelf Japan en sprak ik in een opvangkamp met mensen over de ramp en hun leven. Eén verhaal raakte me diep en bracht mij de inspiratie voor de installatie en het concert ‘Nocturne’. Een jonge moeder vertelde dat zij op de dag van de tsunami voor haar werk de stad uit was. Alle communicatie en alle mogelijke manieren van vervoer waren vernietigd na de voltrekking van de ramp. Ze besloot die avond te gaan lopen naar huis, niet wetend of haar gezin nog in leven was of niet. De hele nacht liep zij door een hel op aarde; omringd door de dood, langs verwoeste huizen, over gebroken wegen om tien uur later met het aanbreken van de dageraad thuis aan te komen, waar haar dochter van 10 jaar en haar man haar opwachtten, in leven.

Tijdens de opening op 2 juni speelt Mukaiyama een collage van Nocturnes van Chopin gemixt met andere meer hedendaagse composities en video.