Ga naar de hoofdcontent

‘Je vader en ik hebben besloten, als je niet doet wat wij zeggen, plegen we zelfmoord.’ “De zin sloeg me in mijn rug en voor het eerst in mijn 18 jaren sloeg hij me glashelder. Ik draaide me om en zag mijn plek te midden van mijn gemeenschap, onbewoond door mij. Want anders. Dus onwaardig. Een plek om voorgoed te verlaten. Ik keek mijn moeder bloot in haar ogen. Maar het is mijn plek, mijn geboorterecht. Ik laat van mij geen vreemde maken. Ik zal niet doen wat je zegt. Ik zal mijn eigen pad volgen, en terwijl ik dat doe, kun je me niet verstoten want ik zál anders zijn, maar niet meer zonder jou.” Nazmiye Oral ontwikkelde het concept voor Niet Meer Zonder Jou op grond van haar eigen ervaring. Niet Meer Zonder Jou toont een fractie van een leven in een vertoning, is gebaseerd op het wonderbaarlijke moment van de tere toenadering, en wordt gespeeld op locatie. In de voorstelling vertellen acteurs samen met hun dierbaren hoe ze hun eigen weg zijn gegaan terwijl ze tegelijk weigerden zich te vervreemden van hun gemeenschap. Onlosmakelijk verbonden met de live ontmoeting is een serie portretfoto’s, op groot formaat te zien in de openbare ruimte.

Nazmiye Oral over Niet Meer Zonder Jou

‘Opgroeien in een islamitische wij-cultuur betekende een botsing van de “ik” die zich in mij vormde tegen de bestaande structuren. Er was geen ruimte om het autonome “ik”, met zijn eigen regels, uit te leven en toch in mijn cultuur te blijven. Deze twee structuren leken enkel naast elkaar te kunnen bestaan. Het kiezen voor het éne betekende het opgeven van het andere. Niet Meer Zonder Jou is ontstaan uit de behoefte deze structuren te doorbreken, ontstaan uit de behoefte mezelf te kunnen zijn zonder het moeten opgeven van mijn plek, zodat er een vloeibare, vrije ruimte ontstaat waarin een enkele regel geldt: liefde. Dit kan alleen als beide partijen het experiment aangaan van Niet Meer Zonder Jou en zich overgeven aan radicale intimiteit. Zichzelf intimiteit aandoen.

 

Intimiteit is een gegeven dat mij tot een amoebe maakt, een onhandige plas water, en juist daarom wil ik haast met geweld mijzelf intimiteit aandoen. Het niet leven ervan maakt mij razend, gewelddadig. Ik kan het niet velen als het absent is in mijn dagelijkse gang door de trein en tram, als ik op straat loop, als ik bij mijn moeder op de bank zit, als het absent is in mijzelf, met mijzelf. Ik moest dit experiment, de confrontatie, aangaan, met mijn Moeder, onomstotelijk. Onze ouders zijn onze grootste leermeesters omdat zij ons het best gevangen kunnen houden. Onze meest beperkende structuren doen we in contact met hen op, zijn het diepst ingesleten, liggen het dichtst onder onze oppervlakte en zorgen ervoor dat we in het dagelijkse leven uit het nu-moment raken. Een gevangenis ooit ontstaan uit liefde.’

 

Wat houdt dat gegeven in, als je besluit: ik weet waar de sleutel ligt, ik stap uit die gevangenis, ik ga mezelf zijn, maar ‘Niet Meer Zonder Jou’ en als je daar alles mee bedoelt? Alles wat ik ben, wat jij bent? Daarvoor heeft maker Nazmiye Oral haar moeder overgehaald om met haar wekenlang in een gecreëerde ruimte te leven waarin alles inbegrepen wordt. De afstand, het afwijzen, de woorden, het geweld, de liefde.

 

Niet Meer Zonder Jou wordt niet alleen aangegaan door acteurs en muzikanten, maar ook door een groep leden van de wij-gemeenschap: zij gaan deze kwetsbare daad voor het oog van de fotocamera aan met een lid van hun familie, waarmee ze deze intimiteit voorheen niet konden delen. Deze foto’s zullen in abri’s door de stad verspreid, op de route naar de speellocatie, het publiek in de beweging meenemen. 

 

Diezelfde gemeenschap zal in de aanloop naar de voorstelling in de vorm van workshops van tijd tot tijd op bezoek komen in die ruimte van moeder en dochter, zijn eigen bestaande structuren en dynamiek meebrengen en het alles wat er is beïnvloeden. 

 

Het publiek, allen met hun eigen structuren van het “ik” en “wij”, is een levend, ademend onderdeel van Niet Meer Zonder Jou op de avond dat ze de locatie betreden. In staat om de ruimte, de inhoud, de energie en de geschiedenis van de avond te beïnvloeden. Elkaar te beïnvloeden. 

 

Hoe kun je liefde van de hand wijzen om tot echte liefde te komen? Hoe kun je die liefde pareren, je hand dwars door de borst van de ander boren, het hart in je hand, en zacht zeggen: Dit is wie ik ben, en ik doe het ‘Niet Meer Zonder Jou’?

Credits

concept Nazmiye Oral regie Adelheid Roosen fotografie Cigdem Yuksel muziek Meral Polat saz Seval Okyay spel Meral Polat met Melih Gencboyaci, Nazmiye Oral, Wassi Soma, Havva Oral, Malika Hamdaoui, Aliihsan Polat productie alliantie Toneelgroep Amsterdam, Adelheid|Female Economy coproductie Zina met dank aan Prins Bernhard Cultuurfonds, DMO, Fonds Podiumkunsten

Deze voorstelling is mede mogelijk gemaakt door