De Noorse zangeres en kantelespeelster presenteert samen met Lars Anders Tomter op altviool en Kåre Nordstoga op orgel een onorthodox programma met volkse hymnen en Bachkoralen. Langelands karakteristieke wijze van zingen is diep geworteld in de Noorse volksliederentraditie. Toen ze zich ging verdiepen in de geschiedenis van de hymnen in deze traditie, stuitte zij op de verwantschap met de koralen van Johann Sebastian Bach. In eerste instantie worden de hymnen van Langeland afgewisseld met de muziek van Bach. In de loop van het concert komen de twee tradities dichter tot elkaar rond het thema Maria: Maria de moeder, Maria Magdalena én Maria, Bachs vrouw.
data
vr 11 juni 2010 22:15
informatie
-
Duur voorstelling niet bekend (zonder pauze)
De Noorse zangeres, kantelespeler en musicoloog Sinikka Langeland komt naar het Orgelpark voor een bijzonder concert rond Bach en Noorse volksmuziek. Samen met Lars Anders Tomter op altviool en Kåre Nordstoga op orgel brengt zij een onorthodox programma vol volkse hymnen, koralen en Mariaverering. Langeland (1961) bespeelde in haar jeugd verschillende instrumenten en verdiepte zich in de hedendaagse Noorse volksmuziek; in 1981 ontdekte ze de kantele en besloot zich toe te leggen op dit enigszins in onbruik geraakte volksinstrument. De kantele is een traditioneel psalterium, een getokkeld snaarinstrument uit de familie van de citers, dat hoofdzakelijk voorkomt in Finland en Estland. De oudste variant van de kantele heeft vijf of zes snaren van paardenhaar en een houten, uit één stuk vervaardigde klankkast; moderne instrumenten hebben metalen snaren en doorgaans een klankkast die is samengesteld uit meerdere delen. Langeland speelt dikwijls op een eigentijdse concertkantele met 39 snaren, gebouwd door Hannu Koistinen; het instrument kan in alle toonsoorten worden gestemd en biedt met zijn vijf octaven vele mogelijkheden. Voor het programma Maria's Song gebruikt zij hoofdzakelijk een traditionele Finse kantele met 15 snaren.
Na enige omzwervingen en een opleiding in Parijs studeerde Langeland in 1992 af als musicoloog aan de Universiteit van Oslo, en raakte vervolgens betrokken bij een groot project om de volksmuziektraditie van de provincie Finnskogen in kaart te brengen. Finnskogen (‘Fins bos’) is een gebied ongeveer 120 kilometer ten noorden van Oslo dat in de 17e eeuw bevolkt werd door immigranten uit Finland, de zogenoemde bos-Finnen. Vandaag de dag heeft het gebied de status van een nationale minderheid en hoewel er geen Fins meer gesproken wordt, zijn het dialect en de bijzondere poëtische traditie van die sjamanistische boscultuur bewaard gebleven in oude runenliederen. Langeland, die Finse voorouders heeft, zet zich in voor het behoud en de verbreiding van kennis van deze liederen, onder meer op een aantal albums waarop ze samenwerkt met gerenommeerde Noorse musici; in 2003 ontving ze de Noors-Finse Cultuur Prijs voor haar werk op dit gebied. Haar karakteristieke wijze van zingen is diep geworteld in de traditie van deze runenliederen en de kenmerkende vocale techniek die bekendstaat als kveding, maar heeft niettemin een heel persoonlijke signatuur; muziekjournalist Ton Maas heeft haar stem in de Volkskrant terecht vergeleken met die van de Engelse folkzangeres Sandy Denny.
Vanuit haar interesse in de runenliederen begon Langeland te verdiepen in de ontwikkeling van oude hymnen in de Noorse volksliederentraditie, wat uiteindelijk leidde tot een vergelijkend onderzoek met de orgelkoralen van J.S. Bach, die gebaseerd zijn op dezelfde bronnen. Samen met een organist maakte ze een reeks opnames en verzorgde talloze optredens in grote en kleine kerken verspreid over heel Noorwegen. Het succes van die benadering bouwt ze nu uit in een nieuw project waarin opnieuw koralen van Bach naast Noorse volkshymnen worden geplaatst, Maria's Song, over Maria en Maria Magdalena. In eerste instantie brengt Langeland de hymnen ten gehore, zingend en spelend op haar kantele, en ontfermen organist Kåre Nordstoga en altviolist Lars Anders Tomter zich over de Bachkoralen; maar op den duur treedt er overspraak op tussen de componenten, waarbij beide in een ander licht komen te staan.
