L'Étang – Holland Festival

Een kind voelt zich niet geliefd door zijn moeder. Om haar te testen doet hij net alsof hij zich verdrinkt in de vijver. Regisseur Gisèle Vienne onderzoekt met haar bewerking van Robert Walsers Der Teich (‘De Vijver’) ingewikkelde familierelaties. Ze kijkt naar de manier waarop gezinsleden met elkaar omgaan. Vienne speelt met alle beschikbare theatrale middelen om het gesprokene en het ongezegde zichtbaar te maken. Ze creëert een geheimzinnige spanning tussen ieders aan- en afwezigheid. Op een indirecte manier toont Vienne de bedrieglijke tegenstrijdigheden tussen wat er wordt gezegd en wat er zich onuitgesproken afspeelt. Net als met haar eerdere werk, werpt de regisseur ook met dit stuk licht op filosofische vraagstukken rond sociale normen. Daarbij schuwt ze de donkere krochten van de mens niet.

In 1902 schreef Robert Walser in het Zwitserduits zijn korte stuk Der Teich als cadeau voor zijn zus. Het werd pas na zijn dood gepubliceerd. Walser was een meester in het beschrijven van innerlijke onrust en onuitgesproken spanning, emoties en associaties. Dit verhaal over een ingewikkelde moeder-zoonrelatie, waarbij de zoon met zelfmoord dreigt, gebruikt Vienne als basis om haar gedachten over (onderhuids) geweld in huiselijke kring vorm te geven. Rolverdeling Twee actrices spelen alle rollen.

Adèle Haenel speelt behalve Frits ook de rollen van alle kinderen in het stuk. Ruth Vega Fernandez speelt de rollen van de twee aanwezige moeders en de vader. Vienne: ‘De acteurs verplaatsen zich in een andere sociale rol. Of die nu van een man of vrouw is, maakt in wezen niets uit.’ Familiegeweld Vienne kiest vaak duistere onderwerpen. In L’Etang richt ze haar blik op geweld in een meer specifieke, familiaire setting. Ze onderzoekt de sociale rollen die mensen binnen een gezinssituatie aannemen en de manier waarop zij met elkaar communiceren. Wat ze daarbij bijzonder interessant vindt, is de manier waarop verschillende lagen van communicatie van elkaar kunnen afwijken en elkaar kunnen tegenspreken. Zo kan iemand over liefde spreken, terwijl zijn gezichtsuitdrukking of lichaamshouding tegelijkertijd geweld uitstraalt. Tekst Deze verschillende lagen en vormen van expressie, die gelijktijdig kunnen plaatsvinden, kunnen allemaal gezien worden als ‘tekst’, als verschillende manieren van spreken. ‘Tekst beperkt zich niet tot letterlijk uitgesproken tekst’, legt Vienne uit. ‘We zijn cultureel opgevoed om bepaalde lagen te lezen, te horen of te zien, en om andere lagen te negeren. Ons waarnemingsysteem is cultureel opgebouwd, maar kan natuurlijk verschuiven en veranderen, en bijvoorbeeld kunstvormen kunnen aan deze beweging bijdragen. Het is interessant om, via het bewustzijn dat we van ons waarnemingssysteem kunnen ontwikkelen, het normatieve systeem waarin we ons bevinden te begrijpen en analyseren, en zo de hiërarchie tussen woorden en non-verbale uitdrukking te begrijpen.’ Interpretatieniveaus In de enscenering van L'Étang zijn er talrijke interpretatieniveaus, waarvan er drie het gemakkelijkst te begrijpen zijn. Het eerste is dat van het verhaal zelf, zoals het letterlijk wordt gelezen. Het tweede is dat van de persoon die zich dit verhaal voorstelt, fantaseert of hallucineert, waarbij bepaalde elementen uiterst precies en levendig zijn, terwijl andere vager of zelfs afwezig zijn. Deze verschillen in waarneming kunnen op verschillende manieren zichtbaar en merkbaar worden gemaakt op het toneel, bijvoorbeeld door middel van verschillende gradaties van fysieke belichaming of het juist ontdoen van belichaming. Het kan ook door de verschillende benaderingen van tijdlagen, die zeer kenmerkend zijn voor de manier waarop Vienne beweging, muziek, licht en ruimte gebruikt en die, evenals de interpretatie van de tekst, juist de zintuiglijke waarneming van tijd overbrengen. De verschillende tijdsbestekken maken deel uit van deze gelaagde compositie, die hun formele articulatie en de ervaring van het heden mogelijk maakt. Dat heden bevindt zich tussen het werkelijke en het gefantaseerde en wordt met name gevormd wordt door herinnering, door het verleden en de verwachte toekomst. En dan het derde niveau, dat is wat we zien als we de conventies van het theater niet volgen: twee actrices in een witte ruimte, Adèle Haenel en Ruth Vega Fernandez, die dit stuk van Robert Walser opvoeren.

Lees minder

Lees ook

Programmaboek

Bekijk online

Credits

gebaseerd op het boek Der Teich van Robert Walser concept Gisèle Vienne regie Gisèle Vienne scenografie Gisèle Vienne dramaturgie Gisèle Vienne uitgevoerd door Adèle Haenel, Ruth Vega Fernandez licht Yves Godin geluid Adrien Michel muzikale leiding Stephen O’Malley originele muziek Stephen O’Malley, François J. Bonnet tourassistent Sophie Demeyer advies Dennis Cooper, Anja Röttgerkamp Franse vertaling Lucie Taïeb op basis van de Duitse vertaling van Händl Klaus, Raphael Urweider medewerker scenografie Maroussia Vaes concept poppen Gisèle Vienne creatie poppen Raphaël Rubbens, Dorothéa Vienne-Pollak, Gisèle Vienne, Théâtre National de Bretagne productie toneelbeeld Nanterre-Amandiers CDN toneelbeeld Gisèle Vienne, Camille Queval, Guillaume Dumont accessoires Gisèle Vienne, Camille Queval, Guillaume Dumont kostuums Gisèle Vienne, Camille Queval haar Mélanie Gerbeaux make-up Mélanie Gerbeaux technische leiding Richard Pierre geluidstechniek Adrien Michel, Mareike Trillhaas hoofd licht Iannis Japiot, Samuel Dosière toneelmeester Antoine Hordé creatie performance in samenwerking met Kerstin Daley-Baradel speciale dank aan Etienne Bideau-Rey, Nelson Canart, Patric Chiha, Zac Farley, Pauline Jakobiak, Jean-Paul Vienne, César Van Looy productie en verspreiding Alma Office, Anne-Lise Gobin, Alix Sarrade, Camille Queval, Andrea Kerr administratie Etienne Hunsinger, Giovanna Rua productie DACM coproductie Nanterre-Amandiers CDN, Théâtre National de Bretagne, Maillon, Théâtre de Strasbourg – Scène européenne, Holland Festival, Fonds Transfabrik – Fonds franco-allemand pour le spectacle vivant, Centre Culturel André Malraux, Scène nationale de Vandœuvre-lès-Nancy, La Comédie de Genève, Le Manège, scène nationale – Reims, La Filature, MC2: Grenoble, Ruhrtriennale, TANDEM - Scène nationale, Kaserne Basel, International Summer Festival Kampnagel Hamburg, Festival d’Automne à Paris, théâtre Garonne - Scène européenne – Toulouse, CCN2–Centre chorégraphique national de Grenoble..., BIT Teatergarasjen, Bergen, Black Box Teater met steun van CN D Centre national de la danse, Colline - théâtre national, Théâtre Vidy Lausanne met dank aan Point Ephémère, SMEM, Fribourg

data

informatie

Programmaboek

Credits

Deze voorstelling is mede mogelijk gemaakt door

ROHTKO