Kukangendai

Kukangendai bestaat uit Junya Noguchi (gitaar, zang), Keisuke Koyano (bas) en Hideaki Yamada (drum). Het drietal studeerde samen in Tokio en vond elkaar in hun alternatieve muzieksmaak. Geen van drieën had noemenswaardige ervaring als muzikant, maar dat leek ze ook niet per se nodig om een band te beginnen. Ze wilden juist iets anders doen dan al die geschoolde muzikanten, conventies doorbreken. De bandleden kijken het liefst met de blik van een conceptuele kunstenaar naar muziek. 

Onbeschrijflijke muziek

Hoe klinkt Kukangendai? Dat is een vraag waarmee al veel muziekjournalisten hebben geworsteld en die op verschillende momenten totaal verschillende antwoorden kan krijgen. Aanvankelijk liet de sound van de band zich het beste omschrijven als van een klassieke driemansformatie (gitaar, bas en drums), die op semi-akoestische instrumenten elektronische ritmes uit genres als glitch, IDM en dubstep ten gehore brengt. De melodieën, beats en breaks werden uitgekleed, herschikt, ingestudeerd en live gespeeld. Het werk van Kukangendai wordt soms math rock genoemd: een polyritmische, vaak instrumentale vorm van rock. Anderen hebben het omschreven als een wonderbaarlijk klinkende vorm van morsecode. Doorbraak De bandleden lieten zich in de beginfase inspireren door de Japanse bands die ze kenden: vooral experimentele, elektronische muziek en hiphop. Een doorbraak in hun denken over muziek kwam toen ze werk van de Duitse techno-producer Oval ontdekten, vertelt Junya Noguchi in een interview voor de site Performing Arts Network Japan. ‘De muziek van Oval zorgde ervoor dat ik muziek wilde maken die zo anders is dan alles wat ik al kende, dat het zelfs mij als maker zou verbazen.’ Ze waren vooral enthousiast over een specifieke glitch-techniek die Oval gebruikte: hij maakte krasjes in cd’s, speelde die af om vervolgens met samples van het tikkende en overslaande geluid van de kapotte cd’s weer nieuwe nummers te maken. Noguchi wilde geen elektronica toevoegen aan zijn eigen geluid, maar wel graag dat effect najagen. ‘We besloten op een keer, deels voor de lol, om een opzettelijke poging te wagen om net zo’n soort geluid te produceren als wanneer de naald op een plaat plotseling een groef overslaat tijdens het spelen.’ Dit effect ligt mede aan de basis van het Kukangendai-geluid. Schurend geluid Ongebruikelijke geluidsexperimenten zijn vervolgens het uitgangspunt geworden voor het nieuwe geluid dat de band bij ieder nieuw album wil creëren. Een ander vervreemdend concept dat ze gehanteerd hebben, is tegen elkaar in spelen. Noguchi: ‘Muziek heeft sterk de neiging om samen te komen als een harmonieuze stroom van geluid. Maar wij wilden proberen om precies het tegenovergestelde te bereiken. Simpel gezegd, we wilden een situatie creëren waarin verschillende geluiden met elkaar wedijverden, of zelfs elkaar bevochten. Op basis van dit concept speelden we een performance, waarbij we tegelijkertijd totaal verschillende stukken speelden.’ Dat doen ze nu niet meer zo letterlijk. Maar schuren doet hun muziek nog altijd. Theatermuziek De laatste jaren werkt de band regelmatig samen met theatermakers, vooral bij het gezelschap Chiten in Kyoto. Ze stonden in Japanse bewerkingen van stukken als Fatzer (Brecht), Romeo en Julia (Shakespeare) en Mystery-Bouffe (Majakovski). Die theaterervaring heeft de band verder gebracht en vooral hun live performance beïnvloed, legt voorman Noguchi uit. ‘We hebben in het theater veel geleerd over de relatie met ons publiek. Chiten hecht veel belang aan de aanwezigheid van de toeschouwers. Het lijkt vaak wel alsof de groep samen met het publiek theater maakt. Hierdoor hebben we een andere kijk gekregen op de interactie met ons publiek.’ Humor De optredens van Kukangendai worden tegenwoordig ‘humoristisch’ genoemd, wat vooral als een droog soort humor moet worden opgevat: de leden staan meestal op een stoïcijnse manier te musiceren. De verrassende humor komt dan ook vooral van de onverwachte wendingen en bizarre kwinkslagen in hun muziek.