Holland Festival Proms: Sometime Voices

George Benjamin is zonder twijfel een van de meest begaafde orkestcomponisten van deze tijd. Nadat hij als zestienjarig wonderkind naar Parijs vertrok om te studeren bij Olivier Messiaen,

debuteerde hij al op zijn twintigste in de BBC Proms met het orkeststuk Ringed by the Flat Horizon (1980). De virtuoze orkestraties van het werk maakten Benjamin op slag wereldberoemd. Fluorescerende klankkleurmengsels (vaak omschreven als ‘Frans’) en een feilloos gevoel voor harmonie zijn nog altijd kenmerkend voor zijn muziek. Benjamins werk uit de jaren negentig (onder meer Sudden Time, 1993 en Three Inventions, 1995) kenmerkt zich bovendien door een sterke nadruk op structuur en vorm. 

De muziek die tijdens de Holland Festival Proms op het programma staat, illustreert hoe Benjamin de rijke kleurenpracht van zijn partituren met een ijzeren greep op harmonie en vorm verweeft tot een symfonische klankwereld. Neem Dance Figures (2004), een suite van negen ‘choreografische schetsen voor orkest’ vol scherpe muzikale contrasten. Van de beukende tutti’s in ‘Hammers’ en de vloeiende melodieën in ‘Song’ tot de wonderlijke klankmengsels in ‘Recit’, waarin slimme combinaties van louter orkestinstrumenten de illusie van een orgel wekken. De delen ‘In the Mirror’ en ‘Olicantes’ zijn illustratief voor Benjamins fascinatie voor canons en andere polyfone technieken. Hiervan getuigt ook Canon and Fugue (2007), een bewerking voor kamerorkest van een selectie uit Bachs Die Kunst der Fuge.

Voor Sometime Voices (1996), voor bariton, koor en orkest, greep Benjamin terug op een van zijn meest geliefde toneelteksten. Shakespeare’s The Tempest is voer voor componisten door de vele verwijzingen naar klank en muziek. Zo vertolkt de bariton in Sometime Voices delen uit het lied van Caliban (derde akte), waarin het monster zingt over de magische muziek die overal op zijn eiland klinkt: ‘Sometimes a thousand twangling instruments / Will hum about mine ears, and sometime voices’. 

Ook Tom Coult (1988), een van Benjamins compositiestudenten aan King’s College in Londen, liet zich inspireren door de dichtkunst van Shakespeare. In Sonnet Machine (2016) vormen het rijmschema en de veertienregelige opzet van diens sonnetten de blauwdruk voor een compositie, waarin vijf verschillende ‘brokken muziek’ elkaar steeds sneller opvolgen. ‘Als een mechaniek dat op tilt slaat’, aldus de componist.

De jonge Londense componist Edward Nesbit (1986) leerde het vak bij Julian Anderson, maar behaalde zijn recentelijk voltooide PhD in compositie bij George Benjamin. Zijn orkeststuk In spite of the mere objectivity of things (2015), geschreven in opdracht van het BBC Symphony Orchestra, laat bezwerende melodieën en welluidende harmonieën horen die worden ingekleurd met orkestraties van impressionistische snit.