Ga naar de hoofdcontent

The Wooster Group is al jaren een trekker in het Holland Festival. De New Yorkse groep speelt sinds 1975 eigentijds theater met gebruik van film, video en geluid, altijd virtuoos geacteerd. Voor deze productie neemt de groep Richard Burtons Hamlet als vertrekpunt, een Broadway productie uit 1964 die live werd opgenomen en als film werd uitgebracht gedurende twee dagen in tweeduizend filmhuizen over heel Amerika. The Wooster Group poogt in zijn versie van Hamlet dit proces om te keren door een hypothetisch theaterstuk te construeren. Dit gebeurt aan de hand van fragmenten uit de film, echter zoals een archeoloog tevergeefs probeert een tempel te herbouwen uit een verzameling ruïnes.

Shakespeares Hamlet is waarschijnlijk één van de meest opgevoerde toneelteksten uit de recente theatergeschiedenis. Het stuk is zo sterk ingebed in onze westerse cultuur dat een nieuwe uitvoering nooit helemaal op zichzelf staat, maar altijd verwijzingen in zich draagt naar voorgaande uitvoeringen. Het is deze culturele bagage die in het stuk verankerd zit die de Amerikaanse performance groep The Wooster Group als uitgangspunt neemt voor zijn eigen versie van Hamlet.

The Wooster Group werd opgericht in 1975 en was één van de pioniers in het gebruik van media en moderne technologie in het theater. Door de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van film, video en geluid in te zetten in hun performances, ontwikkelde The Wooster Group een manier om te kunnen blijven reflecteren op de voortdurend veranderende samenleving. De laatste jaren is de vraag hoe de nieuwe technologieën en media van invloed zijn op het proces van betekenisgeving.

Met Hamlet brengt The Wooster Group geen getrouwe uitvoering van het origineel van Shakespeare, maar een archeologisch onderzoek naar Amerika’s culturele verleden. Het vertrekpunt voor dit onderzoek is Richard Burtons Hamlet, een Broadway productie uit 1964. Deze productie kondigde het begin aan van een nieuw genre: Theatrofilm. De voorstelling werd opgenomen met 17 camera’s en gemonteerd tot een film die slechts twee dagen te zien was in 2000 bioscopen in Amerika. De live theaterervaring werd zo voor duizenden toeschouwers tegelijkertijd toegankelijk.

The Wooster Group draait dit proces van Theatrofilm om. De film van Burton met zijn steeds wisselende perspectieven wordt door regisseuse Elisabeth LeCompte en haar spelers gereconstrueerd tot een hypothetische theatervoorstelling. Terwijl de film wordt geprojecteerd op een scherm achter op het toneel, spelen de zeven spelers de scènes tot in het kleinste detail na. De spelers zien de film op een aantal televisieschermen verspreid op het toneel. Elke camerawisseling, close-up, montagefout en beeldflikkering wordt verbeeld. Dit resulteert in een choreografie die veel weg heeft van een fitnesssessie en waarin niet zozeer de overeenkomsten als wel de verschillen tussen theater en film zichtbaar worden.

Het beeld van Burtons Hamlet dat wordt getoond is digitaal bewerkt. Vele malen in het stuk verdwijnen de acteurs gedeeltelijk of helemaal uit het filmbeeld, alsof ze zijn uitgewist uit ons geheugen. Op die momenten is de toeschouwer afhankelijk van de spelers op het toneel om te reconstrueren wat er in de film te zien was. Op sommige momenten wordt de digitale manipulatie ingezet om betekenissen die in de film alleen geïmpliceerd worden expliciet te maken, zoals de oedipale kus tussen Hamlet en zijn moeder. Het bewerkte filmmateriaal volgt zo de structuur van de menselijke herinnering: feitelijke gebeurtenissen raken versnipperd in onze gedachten, worden weer op een andere manier samengebracht, en krijgen nieuwe betekenissen.

Daar waar Burton met zijn Theatrofilm op zoek was naar een gedeelde massa-ervaring, valt de Hamlet van The Wooster Group uiteen in vele mogelijke interpretaties. Een spannende deconstructie van Shakespeares klassieker die ons uiteindelijk vooral confronteert met ons eigen beeld van Hamlet.

  • © Claudia Hill

Credits

tekst William Shakespeare regie Elizabeth LeCompte toneelbeeld Ruud van den Akker lichtontwerp Jennifer Tipton, Gabe Maxson geluid Geoff Abbas, Dan Dobson, Joby Emmons geluidstechniek Matt Schloss video Reid Farrington assistent video Zbigniew Bzymek, Anna Henckel-Donnersmarck kostuumontwerp Claudia Hill productie Bozkurt Karasu regie-assistent Teresa Hartmann technische leiding Aron Deyo vechttraining Felix Ivanov bewegingscoach Natalie Thomas uitvoering Dominique Bousquet, Roy Faudree, Ari Fliakos, Alessandro Magania, Daniel Pettrow, Scott Shepherd, Casey Spooner, Kate Valk, Judson Williams coproductie Ajuntamento de Barcelona., The Wooster Group, het 30e Festival van Barcelona Grec – Institut de Cultura