Het Holland Festival en Asko|Schönberg, die beide een hechte band hadden met Mauricio Kagel, presenteren een In Memoriam voor de in september 2008 overleden componist. Communicatie met het publiek was voor deze autodidactische, Argentijns-Duitse componist het allerbelangrijkst. In dit concert komt dat onder meer tot uitdrukking in Divertimento? (2005-2006), een werk over de almacht en machteloosheid van de dirigent, die in dit stuk letterlijk geconfronteerd wordt met een muitend orkest. Verder beleeft Kagels allerlaatste compositie, In der Matratzengruft (2007-2008) voor solotenor en ensemble, zijn Nederlandse première. Kagel vergelijkt hierin zijn eigen langdurige ziekbed met de langzame dood van de Duitse dichter Heinrich Heine.
data
di 23 juni 2009 22:30
informatie
-
Duur voorstelling niet bekend (zonder pauze)
Op 23 juni 2009 presenteren het Holland Festival en het Asko|Schönberg het programma In Memoriam Mauricio Kagel, ter nagedachtenis aan de op 18 september 2008 overleden Duits-Argentijnse componist. Kagel is bij een groter publiek vooral bekend om zijn dikwijls satirische muziektheater en zijn scherpe, links geëngageerde politieke bewustzijn, maar schreef ook veel kamermuziek en orkestmuziek, soms met een zeer intiem karakter. Het programma bestaat uit drie werken die de veelzijdigheid van Kagel belichten, twee recente composities zijn en één uit de jaren 80, en wordt uitgevoerd door het Asko|Schönberg onder leiding van Reinbert de Leeuw.
Aus dem Nachlass (1981-1986), ‘Stücke für Viola, Violoncello und Kontrabaß’, bestaat uit 16 afzonderlijk van elkaar uit te voeren korte stukken die afkomstig zijn uit de compositie La trahison orale, geschreven tussen 1981 en 1983; in 1986 heeft Kagel deze stukken gearrangeerd voor dit onorthodoxe strijktrio, waarin een viool lijkt te ontbreken. In een toelichting heeft de componist gezegd dat hij met deze bezetting de sfeer wilde treffen van een ‘postuum werk’: het is alsof alles wat dit trio probeert uit te drukken wordt overschaduwd door ‘de bijna pijnlijke afwezigheid van hoge noten’, een ‘onvermijdelijk sordino’, waardoor de zeggingskracht ervan onherroepelijk gepaard gaat met verdriet. Zo kort na de dood van Kagel krijgt dit werk uit zijn nalatenschap een extra lading.
Divertimento? (2005-2006) draagt de veelzeggende ondertitel ‘Farce für Ensemble’, en werd speciaal voor het Schönberg Ensemble geschreven. Kagel heeft zich zijn hele carrière beziggehouden met muziektheater, waarmee zijn naam doorgaans geassocieerd wordt, maar ook met de theatrale mogelijkheden van een concertante setting, waarbij hij steeds een duidelijke hang naar het absurde vertoonde. In Divertimento?thematiseert hij de almacht en machteloosheid van de dirigent, die in de loop van dit werk letterlijk geconfronteerd wordt met een muitend orkest. Op de hem kenmerkende subversieve wijze stelt Kagel vragen bij de ingesleten en gewoonten en conventies van de hedendaagse muziekpraktijk.
Het laatste werk op het programma, en tevens het laatste waaraan Kagel heeft gewerkt, is In derMatratzengruft (2007-2008) voor solotenor en ensemble. Het is een zeer persoonlijk werk van een componist die jarenlang geworsteld heeft met de slepende longziekte waaraan hij uiteindelijk is overleden. Tot aan het einde van zijn lange ziekbed werkte hij aan deze compositie, die hij een ‘Versuch einer Beschreibung nach Worten von Heinrich Heine’ noemde; hiermee herdacht hij de dood van de Duitse dichter Heine, die in Parijs in 1856 stierf, na acht jaar door ziekte aan bed gekluisterd zijn geweest, terwijl Kagel deze dood tegelijkertijd in zekere zin herbeleefde. In der Matratzengruft was een compositieopdracht van Musica Viva van de Beierse Radio en gaat op woensdag 22 april 2009 in München postuum in première. Tijdens het Holland Festival wordt het werk gezongen door de Nederlandse tenor Marcel Beekman.
