Cineastas

‘Only the ephemeral lasts’ (‘Alleen het vluchtige blijft’) is een van de motto’s van Cineastas van de Argentijnse regisseur Mariano Pensotti. Desondanks zoeken we steeds naar betekenis, naar iets wat beklijft, in deze stroom van gebeurtenissen die ons leven is. Zo ook de vier filmmakers die ten tonele worden gevoerd in Cineastas. Zoals zij zoeken naar veelzeggende beelden bij het maken van hun films, zo zoeken zij ook naar betekenis in hun leven. In die zoektocht blijken werkelijkheid en fictie elkaar vaak te beïnvloeden. Om deze wisselwerking, deze spanning tussen realiteit en fictie op het toneel in beeld te vangen heeft vormgever Mariana Tirantte een decor als een filmisch split-screen gecreëerd. De vijf acteurs schakelen voortdurend – fysiek – tussen de film die zij maken en het leven dat zij leiden. Bovendien spelen zij daarnaast nog tal van andere personages.

De filmmakers en hun projecten vertegenwoordigen een breed spectrum van de filmbusiness. Van Gabriel, een maker van kaskrakers met diepgang, via de documentairemaakster Nadia tot de amateurfilmmaker Lucas die met slechte apparatuur en de hulp van vrienden probeert door te breken met een van zijn underground-films. Wat alle vier filmmakers gemeen hebben, is dat er op een of andere manier een connectie ontstaat tussen de gebeurtenissen en omstandigheden in hun leven en het verhaal van hun film. Dit kan een ziekte zijn waar men aan leidt, een vaderfiguur in een script die een zoektocht naar een vader in het echte leven in gang zet, een documentaire over het uiteenvallen van een land die het uiteenvallen van een huwelijk reflecteert enz. Wat Pensotti met zijn breed opgezette en slim uitgewerkte verhalen laat zien is hoe wij in ons gedrag en zelfbeeld niet alleen worden beïnvloed door de ‘werkelijkheid’, maar ook door de ‘meta-werkelijkheid’ van fictie. Wat we lezen, zien en horen heeft invloed op hoe we onszelf zien en gedragen, en vice versa heeft ons zelfbeeld invloed op hoe wij een tekst lezen of een film zien.

Deze nauwe verwevenheid van en constante wisselwerking tussen fictie en werkelijkheid komt in het stuk op verschillende niveaus terug. Het ene moment spelen de acteurs hun ‘werkelijke leven’, dan weer regisseren ze hun film, spelen ze in een film of becommentariëren ze een film (als een soort van voice-over). Ook tal van rekwisieten verhuizen van de ene set naar de andere set, en van de 'werkelijke' wereld naar de filmset. Tenslotte lopen ook in auditief opzicht fictie en werkelijkheid letterlijk door elkaar. Voor beiden (het leven en de film) zijn verschillende muziekstijlen ontwikkeld, die op het toneel op elkaar botsen en met elkaar vermengd worden. Pensotti schetst zo een mêlee van naar elkaar verwijzende gebeurtenissen, verhalen, dromen, fantasieën, frustraties en bevliegingen, waarin elk mens zijn eigen koers moet bepalen.