Black Angels

George Crumb (1929) componeert vanuit een postmoderne drang om een zo groot mogelijke diversiteit in zijn werk te verenigen. Hij zegt: ‘Ik geloof dat het mogelijk is om contact te maken met elk moment uit het verleden of met elke cultuur. Op een bepaalde manier is het allemaal eigentijds en relevant.’ Crumbs muziek reikt van

uiteenlopende citaten en uitgekiende klankexercities tot een uiterst theatrale benadering van de uitvoering. De sound van de Amerikaanse componist is uit duizenden herkenbaar: spaarzame texturen en subtiele klankkleuren, voorzien van een mystiek nostalgische ondertoon, waarin vermoedens van vergeten werelden en verloren herinneringen resoneren.

Crumb is dit jaar focuscomponist op het Holland Festival, met drie concerten en een symposium. In BlackAngels, geven drie Nederlandse topensembles een dwarsdoorsnede van zijn oeuvre. Zo speelt het Ragazze Quartet Black Angels (Images I), nog altijd een van Crumbs aangrijpendste stukken. Hij schreef het elektrische strijkkwartet in 1970, tijdens het dieptepunt van de Vietnamoorlog. Duistere muziek is het, getuige de ondertitel 13 Images from the Dark Land en de ‘Threnodieën’ en ‘Duivelsmuziek’ waaruit de partituur is opgebouwd. Gierende strijkers, spookachtige fluisterklanken en vervormde citaten (Schuberts Der Tod und das Mädchen) komen samen in een luguber klankritueel. Crumb laat zijn musici maskers dragen, fluisteren, zingen, getallen reciteren en een keur aan percussie-instrumenten bespelen. Het Zwolse videocollectief 33⅓ voorziet de uitvoering van eigentijdse visuals.

In 1976 en 1985 voegde Crumb twee composities toe aan de Image-reeks die hij met Black Angels was gestart. In Dream Sequence (Images II) vindt de dreigende sfeer van Black Angels een pendant in een meditatieve zweefvlucht op het grensgebied van slapen en waken. In An Idyll for the Misbegotten (Images III) waaien dromerige melodieën over zacht roffelend slagwerk. ‘To be heard from afar, over a lake, on a moonlit evening in August’, noteerde Crumb in de partituur. Hoewel het oorspronkelijk is geschreven voor fluit en percussie, twee instrumenten die volgens Crumb dicht bij de natuur staan, klinkt op deze avond de versie voor hoorn. Crumb was in eerste instantie sceptisch toen zijn pupil Robert Patterson het werk opnieuw arrangeerde voor hoorn. Maar na het horen ervan was hij overtuigd van de gevoeligheid van de hoornklank en dat het instrumenten wel degelijk zeer geschikt is. Crumb heeft voor dit concert andermaal bevestigd dat hij het goed vindt om de hoornversie op te voeren. Deze avond wordt die uitgevoerd door Christine Chapman, hoorniste van Ensemble Musikfabrik en ambassadeur van de campagne Red de Hoorn.

Tussen 2000 en 2010 werkte Crumb aan een omvangrijke vocale cyclus. Zijn American Songbook beslaat zeven delen, die elk uiteenvallen in een verzameling liederen, versterkte piano en percussiekwartet. Sopraan Claron McFadden zet zich aan een selectie uit het tweede boek uit de reeks. In A Journey Beyond Time - Songs of Despair and Hope baseert Crumb zich op Amerikaanse hymnes, spirituals en folksongs, met bekende melodieën als Joshua fit the Battle of Jericho en Nobody Knows the Trouble I’ve Seen.